Portal Orzeczeń Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kłodzku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 listopada 2012r

Sąd Rejonowy w Kłodzku Wydział III Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący: SSR Ewa Pietkiewicz

Protokolant: Magda Biernat

po rozpoznaniu w dniu 14 listopada 2012r. w Kłodzku

na rozprawie sprawy z powództwa A. R.

przeciwko C. R.

o ustalenie , że obowiązek alimentacyjny ustał

oddala powództwo

Sygn. akt III RC 341/12

UZASADNIENIE

Powód A. R. domagał się w pozwie od C. R. ustalenia, że obowiązek alimentacyjny orzeczony wobec pozwanej wyrokiem Sądu Rejonowego w Kłodzku o sygn. akt III RC 1220/03 ustał z dniem uzyskania przez pozwaną pełnoletności, czyli od dnia 30 grudnia 2011 roku.

W uzasadnieniu pozwu podał m.in., że pozwana w dniu 30 grudnia 2011 roku ukończyła 18 lat, nie uczy się, więc obowiązek alimentacyjny powoda z pewnością ustał. W tej sytuacji świadczenia alimentacyjne są – w ocenie powoda - wypłacane bezprawnie C. R., a sprawa winna znaleźć się w zainteresowaniu Prokuratury.

Pozwana C. R. na rozprawie w dniu 24 lipca 2012 roku wniosła o oddalenie powództwa ( k. 19 ).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Kłodzku z dnia 18 października 2004 roku w sprawie o sygn. akt III RC 1220/03 m.in. ustalono, iż powód jest ojcem pozwanej oraz zasądzono od A. R. na rzecz małoletniej wówczas C. R. alimenty w kwocie po 300 złotych miesięcznie, płatne do rąk matki dziecka – A. S. – w terminie do dnia 10-go każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat.

Małoletnia C., ur. (...), była uczennicą III klasy szkoły podstawowej, mieszkała wtedy z matką i mężem matki w B.; u dziecka stwierdzono upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim.

Matka pozwanej – A. S. - była wówczas zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy w K. Filia w B. jako bezrobotna, bez prawa do zasiłku z tytułu pozostawania bez pracy. Matka pozwanej korzystała z pomocy oferowanej przez Ośrodek Pomocy (...) w K. Filia w B.; w okresie od stycznia 2003 roku do sierpnia 2003 roku otrzymała zasiłki okresowe w wysokości od 60 – 70 złotych miesięcznie oraz pomoc na dożywianie dziecka w szkole za czas od stycznia 2003 roku do czerwca 2003 roku w łącznej kwocie 412 złotych.

W dacie wyroku Sądu Rejonowego w Kłodzku z dnia 18 października 2004 roku w sprawie o sygn. akt III RC 1220/03 A. R. odbywał karę pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w K.. W zakładzie karnym powód nie był zatrudniony odpłatnie z uwagi na brak pracy. A. R. miał wykształcenie podstawowe, bez kwalfikacji zawodowych.

/dowód: akta sprawy Sądu Rejonowego w Kłodzku sygn. akt III RC 1220/03 – w aktach sprawy /.

Badaniem z dnia 20 maja 2009 roku stwierdzono u pozwanej esowate prawo – lewoboczne skrzywienie kręgosłupa piersiowo – lędźwiowego z rotacją kręgów. W okresie od dnia 21 marca 2011 roku do 25 maja 2011 roku pozwana przebywała na Oddziale C. Urazowo – Ortopedycznej, Oddziale Dziecięcym oraz Oddziale (...) Szpitala św. J. Ś. w T.. W dniu 23.03.2011 roku C. R. operowano z powodu skoliozy piersiowo – lędźwiowej. Po operacji wystąpił niedowład obu kończyn dolnych, co powodowało konieczność reoperowania pozwanej w trybie pilnym. W wyniku rehabilitacji uzyskano poprawę funkcji motorycznych kończyn dolnych, zalecono chodzenie przy pomocy kuli łokciowej i stosowanie stabilizatora stawu kolanowego prawego. Od dnia 28 czerwca 2011 roku do dnia 19 lipca 2011 roku pozwana przebywała w (...) Centrum Medycznym w P. na Pododdziale (...) Neurologicznej w celu rehabilitacji z powodu pooperacyjnego niedowładu kończyny dolnej prawej. Od dnia 9 listopada 2011 roku do dnia 30 listopada 2011 roku C. R. ponownie przebywała na Oddziale (...) Szpitala im. (...). J. Ś. w T. w celu leczenia usprawniającego, po przebytej w marcu 2011 roku operacji skoliozy.

/dowód: karty informacyjne leczenia szpitalnego pozwanej ze Szpitala św. J. Ś. w T.: z dnia 7.04. 2011r., z dnia 11.04.2011r., z dnia 14.04.2011r.– L.ks. gł. (...), z dnia 25.05.2011r. – nr ks.gł.405 – k. 51 – 54, karta informacyjna leczenia szpitalnego pozwanej z (...) w P. z dnia 19.07.2011r. – k. 50, wynik badania kręgosłupa z dnia 20.05.2009r. – k. 56, karta informacyjna leczenia szpitalnego pozwanej ze Szpitala św. J. Ś. w T. z dnia 30.11.2011r., nr ks.gł. (...) - k. 49 /.

Orzeczeniem (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności w K. z dnia 8.11.2010 roku pozwana została zaliczona do niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym na czas do 30 listopada 2013 roku. W orzeczeniu tym stwierdzono m.in, iż C. R. – z uwagi na rodzaj schorzenia – wymaga częściowej lub czasowej pomocy osób drugich.

/dowód: orzeczenie (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności w K. z dnia 8.11.2010 roku – k. 18 /.

W wyniku badania psychologicznego przeprowadzonego w dniu 22 lutego 2012 roku stwierdzono u C. R. utrzymywanie się upośledzenia umysłowego lekkiego stopnia. Stwierdzono też m.in, iż pozwana jest łatwowierna, niepewna swojej wiedzy, ma tendencje do rezygnacji w obliczu trudności, małą aktywność własną , trudności z planowaniem i przewidywaniem. Wyniki badań psychologicznych wskazały, że funkcjonowanie społeczne pozwanej w połączeniu z ograniczeniami intelektualnymi oraz zdrowotnymi nadal wymaga wsparcia i pomocy ze strony osób drugich. C. R. jest o dwa lata opóźniona w nauce; powtarzała zerówkę oraz trzecią klasę gimnazjum. W czasie kiedy uczniowie pisali test na zakończenie nauki w gimnazjum, pozwana leżała w szpitalu. W roku szkolnym 2011/2012 C. R. przystąpiła do egzaminu gimnazjalnego, a w dniu 29 czerwca 2012 roku otrzymała świadectwo ukończenia Niepublicznego Gimnazjum w P..

/ dowód : zeznania pozwanej C. R. – k. 19,

zaświadczenie Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej we W. z dnia 22.06.2012 roku – k. 17, świadectwo z dnia 29.06.2012r. ukończenia przez pozwaną Gimnazjum w P. – k. 16, informacja o wynikach badania psychologicznego pozwanej – k. 48, zeznania A. S. – k. 59 /.

Aktualnie pozwana uczy się w pierwszej klasie (...) Szkoły Zawodowej (...) w K. o kierunku kucharz; dojeżdża do szkoły. C. R. praktyczną naukę zawodu odbywa w czwartki i piątki w Specjalnym Ośrodku Szkolno – (...) w P., zaś od poniedziałku do środy uczy się w miejscu siedziby szkoły. Zajęcia lekcyjne w szkole trwają zazwyczaj od godziny 8:40 do 13:10.

/dowód: pismo (...) Szkoły Zawodowej (...) w K. z dnia 18.10.2012r – k. 45, zeznania A. S. – k. 59/.

Pozwana mieszka obecnie w D. w domu należącym do jej babci, razem z matką i babcią oraz młodszym bratem. Babcia pozwanej zajmuje parter budynku, a C. R. mieszka na piętrze domu wspólnie z matką A. S. i bratem P..

/dowód: zeznania świadka A. S. – k. 59/.

Pozwana pozostaje na utrzymaniu swojej matki. Babcia pozwanej ponosi opłaty za dom w wysokości 800 złotych rocznie, a matka pozwanej pokrywa opłaty za energię elektryczną i wodę w łącznej wysokości 120 złotych miesięcznie, za opał 640 złotych rocznie. Na wyżywienie dla trzech osób A. S. wydaje miesięcznie 600 złotych, za bilet miesięczny dla pozwanej 55 złotych, za zeszyty do szkoły dla C. R. w bieżącym roku szkolnym 60 złotych. A. S. nie ponosi kosztów zakupu odzieży dla córki; C. R. otrzymuje ubrania ze Specjalnego Ośrodka Szkolno – (...) w P..

A. S. utrzymuje się z pomocy oferowanej przez (...) w B.. W ramach wsparcia matka pozwanej pobiera z (...) kwotę 365 złotych miesięcznie na zakupy w wybranym przez nią sklepie w D.. Pobiera też alimenty należne synowi P. w wysokości 300 złotych miesięcznie.

/dowód: zeznania świadka A. S. – k. 59 /.

Ostatnio powód widział córkę w 2007 roku.

Od 2008 roku i obecnie A. R. odbywa karę pozbawienia wolności, jest osadzony w Zakładzie Karnym w K.; planowany koniec odbywanej kary pozbawienia wolności przypada na 2017 rok. A. R. nadal ma wykształcenie podstawowe; w zakładzie karnym nie pracuje z uwagi na brak wolnych etatów. Powód nie ma innych osób na utrzymaniu, nie posiada majątku, nikt nie pomaga mu finansowo. Przed osadzeniem w zakładzie karnym A. R. pracował jako magazynier i zarabiał do 1500 złotych miesięcznie. Powód nie dokładał się i nie dokłada do utrzymania córki, alimenty należne C. R. wypłacane są ze środków funduszu alimentacyjnego.

/dowód: zeznania powoda A. R. – k. 35 /.

Sąd zważył :

Zgodnie z treścią art. 133 § 1 i 2 k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku. Z brzmienia w/w art. 133 § 1 i 2 k.r.o. wynika zatem także obowiązek alimentacyjny rodziców względem dzieci pełnoletnich. Przy orzekaniu o obowiązku alimentacyjnym rodziców wobec dzieci, które osiągnęły pełnoletność, brać należy pod uwagę to, czy wykazują one chęć dalszej nauki oraz czy osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie nauki / wyroki Sądu Najwyższego w sprawach III CKN 217/97 i III CKN 257/97 /.

Jedyną przesłanką, od której zależne jest trwanie bądź ustanie obowiązku alimentacyjnego rodziców pozostaje to, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie, a obojętne jest, czy dziecko stało się pełnoletnie oraz czy osiągnęło określony stopień wykształcenia. Stanowisko przeciwne pozostawałoby nie tylko w sprzeczności z kategorycznym unormowaniem obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka zawartym w przepisie art. 133 § 1 k.r.o., ale prowadziłoby do zahamowania bądź znacznego utrudniania rozwoju dziecka, poprzez pozbawienie go środków na kontynuowanie nauki po osiągnięciu pełnoletności, a więc byłoby sprzeczne z podstawowym obowiązkiem rodzicielskim, o jakim mowa w treści art. 96 k.r.o.

Zgodnie z przepisem art. 138 k.r.o., w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zmianę stosunków powoduje także zdarzenie, wskutek którego obowiązek alimentacyjny wygasa.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie dał jednak żadnych podstaw, by przyjąć, że obowiązek alimentacyjny powoda wobec C. R. ustał.

Jak już wyżej wskazano o wygaśnięciu obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka decyduje kryterium osiągnięcia przez dziecko zdolności do samodzielnego utrzymywania się. Najczęściej osiągnięcie zdolności do samodzielnego utrzymywania się następuje wtedy, gdy dziecko ukończy naukę i otrzyma należyte przygotowanie do pracy. Tymczasem zebrane w sprawie dowody wskazują, iż C. R., chociaż osiągnęła pełnoletność, nadal nie jest osobą samodzielną w rozumieniu art. 133 § 1 k.r.o. Z akt sprawy wynika, iż pozwana uczy się obecnie w pierwszej klasie (...) Szkoły Zawodowej (...) w K. o kierunku kucharz, przy czym dojeżdża z D. do szkoły i na zajęcia praktyczne. Na rozprawie w dniu 14 listopada 2012 roku matka pozwanej – A. S. - zeznała, iż po powrocie ze szkoły do domu C. R. przygotowuje się do zajęć lekcyjnych w następnym dniu. Uznać zatem należy, że system realizowanej przez nią nauki, czas poświęcony edukacji oraz konieczność dojazdów do (...) w K. i na praktyczną naukę zawodu do P. ( od poniedziałku do piątku od godziny 8:40 do 13:10 ) uniemożliwia pozwanej podjęcie – równolegle z nauką - jakiegokolwiek zatrudnienia. Podkreślenia wymaga również okoliczność, iż C. R. jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym, a jej ograniczenia intelektualne oraz zdrowotne wymagają wsparcia i pomocy ze strony drugich osób, korzystania z usług terapeutycznych i rehabilitacyjnych ( vide: k. 18, k. 48 ). Mimo w/w trudności C. R. nadal kształci się i podejmuje trud dojazdów do szkoły oraz na zajęcia praktyczne w celu zdobycia wykształcenia.

Faktem jest, że pozwana nie realizuje planowo nauki, ale opóźnienia edukacyjne nie wynikają z jej lenistwa czy braku zaangażowania, tylko z kłopotów zdrowotnych pozwanej. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jasno wskazuje, że C. R. w marcu 2011 roku przeszła poważną operację kręgosłupa, przy czym po zabiegu nastąpiły powikłania pooperacyjne wymagające dalszej interwencji chirurgicznej, a następnie długiej rehabilitacji pozwanej. Słuchana na powyższe okoliczności świadek A. S. zeznała, iż w czasie gdy uczniowie pisali testy na zakończenie gimnazjum, to C. R. leżała w szpitalu (vide: k. 59 akt). Sąd nie znalazł podstaw, by kwestionować treść zeznań A. S., bowiem znajdują one potwierdzenie w pozostałych zebranych w sprawie dowodach, a w szczególności w bogatej dokumentacji medycznej C. R. przedstawionej do akt sprawy.

W konsekwencji Sąd uznał, że zgromadzony materiał dowodowy nie dał podstaw do skutecznego powoływania się przez powoda na przesłanki określone w art. 133 § 3 k.r.o., skutkujące możliwością uchylenia się rodzica od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego. Z akt sprawy wynika bowiem, iż pozwana – poprzez wytrwałość i chęć dalszej nauki w szkole zawodowej – dokłada starań w celu uzyskania konkretnego zawodu, a w konsekwencji możności samodzielnego utrzymania się. Brak jest również zasadnych przesłanek do przyjęcia, by świadczenia alimentacyjne powoda wobec pozwanej łączyły się z nadmiernym dla niego uszczerbkiem. Kara pozbawienia wolności odbywana przez A. R. zarówno podczas niniejszej sprawy, jak i w czasie poprzedniej sprawy alimentacyjnej, jako okoliczność zawiniona przez powoda, nie może bowiem usprawiedliwiać powoływania się przez niego na nadmierny uszczerbek w rozumieniu art. 133 § 3 k.r.o.

Niewątpliwie podstawą do zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego jest – zgodnie z treścią art. 138 k.r.o. – zmiana stosunków. Przez zmianę stosunków rozumie się istotne zwiększenie, bądź zmniejszenie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji, istotne zwiększenie lub zmniejszenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub istotne zmniejszenie bądź zwiększenie możliwości zaspokajania potrzeb własnymi siłami. Z tych też względów rozstrzygnięcie o żądaniu opartym o przepis art. 138 k.r.o. wymaga przede wszystkim porównania stanu istniejącego poprzednio, tj. w dacie ustalenia wysokości renty alimentacyjnej, ze stanem obecnym. Z akt sprawy jednoznacznie wynika, iż od czasu poprzedniej sprawy alimentacyjnej nie nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 k.r.o, która uzasadniałaby uchylenie obowiązku alimentacyjnego powoda względem C. R.. Zarówno w dacie ferowania poprzedniego wyroku, tj. w dniu 18 października 2004 roku, jak i obecnie powód odbywał i odbywa karę pozbawienia wolności, nadal ma wykształcenie podstawowe, nie pracował i nadal nie pracuje w zakładzie karnym ( vide: zeznania powoda – k. 35 akt ). Sytuacja materialna matki pozwanej też nie uległa w badanym okresie istotnym zmianom. A. S. miała i ma nadal status osoby bezrobotnej i nadal - tak jak w czasie poprzedniej sprawy alimentacyjnej – korzysta ze wsparcia Ośrodka Pomocy (...) w B.. Matka pozwanej nadal jednak wychowuje, pomaga i wspiera C. R., a pozwana nadal pozostaje na jej utrzymaniu. W ten sposób A. S. wykonuje swój obowiązek alimentacyjny względem niepełnosprawnej córki ( art. 135 § 2 k.r.o.). Sytuacja życiowa matki pozwanej zmieniła się jednak od poprzedniej sprawy. A. S. mieszka bowiem razem z C. R. i małoletnim synem P. w D., a ze środków pozyskanych z opieki społecznej ponosi opłaty za energię elektryczną

i wodę zużywaną przez rodzinę w wysokości 120 złotych miesięcznie, jedzenie dla trzech osób w wysokości 600 złotych miesięcznie oraz koszty opału w kwocie 640 złotych rocznie. Za bilet miesięczny dla pozwanej A. S. płaci 55 złotych; za zeszyty dla pozwanej w bieżącym roku szkolnym A. S. zapłaciła 60 złotych. Tytułem alimentów dla małoletniego syna P. S. pobiera kwotę 300 złotych miesięcznie, a w ramach wsparcia z opieki społecznej matka pozwanej otrzymuje kwotę 356 złotych na zakupy w wybranym przez nią sklepie w D..

W konkretnych okolicznościach rozpatrywanej sprawy uznać zatem należy za zasadne twierdzenie A. S., iż nie jest ona w stanie własnymi siłami zaspokoić usprawiedliwionych potrzeb córki, a brak alimentów dla pozwanej pozbawiłby C. R. szans na kontynuowanie nauki ( vide: k. 59 akt).

Roszczenie powoda o ustalenie, iż jego obowiązek alimentacyjny wobec pozwanej ustał jest więc nieuzasadnione wobec braku podstaw z art. 138 k.r.o., co skutkuje oddaleniem powództwa.

Mając na uwadze całokształt przytoczonych wyżej okoliczności orzeczono jak w sentencji.