Portal Orzeczeń Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kłodzku

UZASADNIENIE

J. Z. i M. Z. wnieśli o zniesienie współwłasności nieruchomości, położonej w I., w gminie B., o powierzchni 0,2018 ha, dla której Sąd Rejonowy w Kłodzku prowadzi księgę wieczystą (...), poprzez podział nieruchomości na dwie części: 1) działkę nr (...), o powierzchni 0,0607 ha, z przeznaczeniem na własność uczestnikowi postępowania S. J. (1); oraz 2) działkę nr (...), o powierzchni 0,1411 ha, z przeznaczeniem na własność wnioskodawcom J. i M. Z., na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej, zgodnie z przedstawionym projektem podziału nieruchomości, stanowiącym złącznik do decyzji z dnia 4 lutego 2020r., wydanej przez Burmistrza B. w sprawie sygn. GGG.6831.3.2020, bez obowiązku dopłat na rzecz któregokolwiek ze współwłaścicieli.

W odpowiedzi na wniosek uczestnik S. J. (1) nie sprzeciwił się wnioskowi. Zarzucił jednak, że pomimo wielokrotnych prób kontaktu z Burmistrzem B., nie zapewniono współwłaścicielom nieruchomości dojazdu do niej. Zgodził się na podział nieruchomości według dołączonego do wniosku projektu, pod warunkiem zapewnienia dla nowopowstałych działek dostępu do drogi publicznej.

Postanowieniem z dnia 25 marca 2021r. Sąd wezwał do udziału w postępowaniu w charakterze uczestnika postępowania Gminę B., jako właściciela działki nr (...), położonej w I., zobowiązując do udzielenia informacji na temat dostępu przedmiotowej nieruchomości, składającej się z działek nr (...), do drogi publicznej. Odpis postanowienia wraz z odpisem wniosku, odpisem odpowiedzi na wniosek uczestnika S. J. i decyzji Burmistrza B. o zatwierdzeniu projektu podziału nieruchomości, z dnia 4.02.2020r., doręczono uczestnikowi Gminie B. w dniu 29 marca 2021r.

W piśmie z dnia 1 kwietnia 2021r. wnioskodawcy wnieśli o ustanowienie służebności drogi koniecznej na nieruchomości – działce nr (...), na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości, powstałych wskutek podziału działki nr (...),.

W piśmie z dnia 10 czerwca 2021r. Gmina B. podała, że do lipca 1997r. dojazd do przedmiotowej nieruchomości odbywał się przez istniejący wówczas most, który uległ zniszczeniu na skutek powodzi. Od tej pory dojazd ten odbywa się przez usypaną z kamienia drogę w obrębie przedmiotowej nieruchomości, naprawa mostu dotychczas nie została zrealizowana. Wskazała, że zgodnie z decyzją Burmistrza B. Kł. z dnia 2.02.2010r. o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, obszar, zawierający m.in. działkę nr (...), objęty jest warunkami lokalizacji inwestycji celu publicznego, polegającego na budowie i remoncie drogi gminnej.

Postanowieniem z dnia 30 czerwca 2021r. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu geodezji - na okoliczność podziału nieruchomości zabudowanej, położonej w I., działki nr (...), o pow. 2018 ha, dla której Sąd Rejonowy w Kłodzku prowadzi księgę wieczystą (...), poprzez wydzielenie dwóch działek w sposób, przedstawiony w projekcie podziału nieruchomości, stanowiącym załącznik do decyzji Burmistrza B. z dn. 4.02.2020r. (sygn. GGG.6831.3.2020; k. 7-8 akt), z ustalonym dostępem nowopowstałych działek (...) do drogi publicznej, przy uwzględnieniu służebności drogi koniecznej jak w projekcie wnioskodawcy, dołączonym do jego pisma z dnia 1 kwietnia 2021r. (k.54 akt); odpis postanowienia doręczono uczestnikowi Gminie B. w dniu 7.07.2021r.

W piśmie z dnia 16.06.2023r., złożonym po doręczeniu odpisu opinii biegłego, uczestnik Gmina B. podała, że działka nr (...), ujęta w propozycjach służebności drogi koniecznej, przeznaczona jest na realizację inwestycji, polegającej na budowie i remoncie drogi gminnej, która służyć będzie dla obsługi komunikacyjnej m.in. przedmiotowej nieruchomości, wobec tego, zdaniem uczestnika, ustanowienie służebności wg któregokolwiek z wariantów przedstawionych w opinii biegłego, wydaje się zbyteczne.

W piśmie z dnia 16.08.2023r. wnioskodawcy wnieśli o obciążenie uczestnika Gminy B. Kł. kosztami opinii biegłego sądowego.

W piśmie z dnia 27.09.2023r. uczestnik Gmina B. Kł. wniosła o nieuwzględnienie tego wniosku. Podtrzymała to stanowisko na rozprawie w dniu 5.10.2023r., podnosząc, że zarówno wnioskodawca jak i uczestnik S. J. mogą jeździć tą drogą bez ustanawiania służebności.

Stan faktyczny:

Nieruchomość, położona w I., w gminie B., o powierzchni 0,2018 ha, składającej się aktualnie z działek nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Kłodzku prowadzi księgę wieczystą (...), stanowi współwłasność wnioskodawców J. i M. Z. w udziale 70/100 części na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej, i uczestnika postępowania S. J. (1) w udziale 30/100 części.

Działki nr (...) (o pow. 0,0607 ha) i (...) (o pow. o,1411 ha) powstały w wyniku podziału działki nr (...), o pow. 0,2018 ha, na podstawie decyzji Burmistrza B. z dnia 4 lutego 2020r., wydanej w sprawie o sygn. GGG.6831.3.2020. Zatwierdzenie podziału nastąpiło pod warunkiem, iż przy wydzielaniu działek zostanie zapewniony dla tych działek dostęp do drogi publicznej przez ustanowienie służebności drogowej albo innej służebności, bądź też, wraz ze zbyciem wydzielanych działek, zostanie zbyty udział w prawie własności działki gruntu, przeznaczonej pod drogę wewnętrzną. Podział, zatwierdzony w.w. decyzją, został ujawniony w ewidencji gruntów i budynków oraz w księdze wieczystej. Właściciele nieruchomości przed i po podziale nie zmienili się. Podział został wykonany w ten sposób, że powierzchnia działki nr (...) (0,0607 ha) odpowiada udziałowi w 30/100 części we współwłasności nieruchomości, a powierzchnia działki nr (...) (0,1411 ha) odpowiada udziałowi w 70/100 części. W obrębie przedmiotowej nieruchomości znajdują się inne nieruchomości: działki nr (...), zabudowane budynkami (granica działek przebiega po obrysach budynków; stanowiły one enklawy na działce nr (...) (przed podziałem). Po podziale budynek usytuowany na działce nr (...) stanowi enklawę na działce (...), natomiast budynki na działkach nr (...) – enklawy na działce nr (...). Właścicielem nieruchomości działki nr (...), objętej księgą wieczystą (...), jest uczestnik S. J.. Właścicielami działek nr (...), objętej księgą wieczystą (...), objętej księgą wieczystą (...), są wnioskodawcy J. i M. Z. na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej. Podział nieruchomości na działki nr (...) (o pow. 0,0607 ha) i (...) (o pow. o,1411 ha) oraz sposób korzystania ze wspólnej nieruchomości był zgodny.

Przedmiotowa nieruchomość wnioskodawców nie ma dostępu do drogi publicznej. Do działek nr (...) wykorzystywany jest dojazd od głównej drogi asfaltowej, przebiegającej przez I. – działka nr (...) (stanowiącej własność Skarbu Państwa w zarządzie Wojewody (...), (...)) przez drogę nr (...) (stanowiącą własność Gminy B., ozn. jako użytek dr., (...), następnie fragmentem drogi – (...)(stanowiącej własność Gminy B., ozn. jako użytek dr., (...)) i dalej fragmentem drogi utwardzonej – oznaczonej jako działka nr (...), stanowiącej własność Gminy B., użytek: pastwiska trwałe – PsIII, (...). Fragment działki nr (...) został urządzony pod drogę dojazdową do przedmiotowej nieruchomości, przez wysypanie kamienia.

Dla terenu, gdzie położona jest przedmiotowa nieruchomość, brak jest ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Nieruchomość położona jest w terenie obowiązywania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy B., zatwierdzonego uchwałą nr XLI/412/13 Rady Miejskiej w B. z dnia 28 lutego 2013r.

Dowód:

odpisy z ksiąg wieczystych (k-10-16, 55-59)

Decyzja Burmistrza B. z dnia 4.02.2020r. (k-7-8)

fotografie drogi szutrowej (k-60-61)

pismo wnioskodawców do Burmistrza B. Kł. z dnia 28.0.2019r. (k-62)

opinia biegłego sądowego z zakresu geodezji A. Z. (k-91 i nast.).

Działka nr (...) w I. powstała z podziału działki nr (...), zatwierdzonego decyzją Burmistrza B. Kł. z dnia 16.03.2009r.; została przekazana Gminie B. Kł. w dniu 7.10.2010r. z przeznaczeniem na drogę. Pismem z dnia 22.11.2021r. Burmistrz B. Kł. poinformował wnioskodawców, że w grudniu 2021r. Gmina zleci okazanie granic i wykonanie mapy do celów projektowych dla zadania pod nazwą „Budowa drogi wewnętrznej dz. nr (...) i część dz. nr (...)”.

Dowód:

pismo D.. (...) we W. do wnioskodawców z dnia 24.11.2021r. (k-80);

pismo Kierownika (...) Ośrodka (...) z dnia 1.12.2021r. (k-81);

pismo Burmistrza B. Kł. z dnia 22.11.2021r. (k-82).

Sąd zważył, co następuje:

Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności (art. 210 kc) przez podział rzeczy wspólnej (art. 211 kc).

W rozpoznawanej sprawie wszyscy współwłaściciele złożyli zgodny wniosek co do sposobu zniesienia współwłasności, dlatego Sąd wydał postanowienie odpowiadające treści wniosku, przy czym projekt podziału nie sprzeciwiał się prawu ani zasadom współżycia społecznego, ani też nie naruszał w sposób rażący interesu osób uprawnionych (art. 622 § 2 kpc).

Podstawą prawną ustanowienia służebności drogi koniecznej są przepisy art. 145 kc.

Zgodnie z przepisem art. 145 § 1 kc, jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej (droga konieczna). Przeprowadzenie drogi koniecznej nastąpi z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić (§ 2). Przeprowadzenie drogi koniecznej powinno uwzględniać interes społeczno-gospodarczy (§ 3).

Przez brak odpowiedniego dostępu nieruchomości do drogi publicznej lub należących do niej budynków gospodarskich należy rozumieć nie tylko zupełną izolację nieruchomości, lecz także przypadek, w którym ten dostęp wprawdzie istnieje, ale jest szczególnie niedogodny. Wobec nieistnienia definicji legalnej odpowiedniego dostępu do drogi publicznej należy tę przesłankę stosowania art. 145 k.c. rozważać na tle okoliczności konkretnej sprawy. Zasadniczo, jeżeli nie jest możliwe korzystanie z nieruchomości zgodnie z jej przeznaczeniem przy istniejącym dostępie do drogi publicznej, dostęp ten jest nieodpowiedni.

W rozpoznawanej sprawie poza sporem był, że przedmiotowa nieruchomość nie ma dostępu do drogi publicznej, co potwierdził w swojej opinii biegły sądowy. W tej sytuacji wnioskodawcom, jako współwłaścicielom nieruchomości izolowanej, służyło roszczenie o ustanowienie drogi koniecznej na działce działki nr (...). Nie sprzeciwia się temu interes uczestnika Gminy B. Kł., której to działka i tak jest przeznaczona w przyszłości do wykorzystywania jako droga.

Służebność drogi koniecznej została ustanowiona bez wynagrodzenia, skoro uczestnik Gmina B. Kł. z tego uprawnienia zrezygnowała, wyrażając zgodę na nieodpłatny przejazd przez jej działkę ( vide: pismo Burmistrza B. Kł. do wnioskodawców z dnia 21.06.2023r., k. 120).

Zgodnie z przepisem art. 520 § 1 kpc, w postępowaniu nieprocesowym każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Jeżeli jednak uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości. To samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania wyłożonych przez uczestników (§ 2). Jeżeli interesy uczestników są sprzeczne, sąd może włożyć na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio, jeżeli uczestnik postępował niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie (§ 3). Na tej postawie należało obciążyć uczestnika Gminę B. Kł. kosztami opinii biegłego z zakresu geodezji. Gdyby nie bezczynność Gminy w zajęciu stanowiska procesowego w niniejszej sprawie, nie byłoby potrzeby zasięgania opinii geodety, celem ustalenia dostępu przedmiotowej nieruchomości do drogi publicznej. Dopiero w piśmie przygotowawczym z dnia 16.06.2023r., złożonym już po doręczeniu odpisu opinii biegłego i ponad dwóch latach od zawiadomienia o toczącym się postępowaniu, uczestnik Gmina B. zajęła stanowisko co do, stanowiącej jej własność, działki nr (...), objętej wnioskiem o ustanowienie służebności drogi koniecznej, wskazując, że działka ta jest przeznaczona na realizację inwestycji, polegającej na budowie i remoncie drogi gminnej, która służyć będzie dla obsługi komunikacyjnej m.in. przedmiotowej nieruchomości, co, zdaniem uczestnika, czyni zbytecznym ustanowienie służebności wg któregokolwiek z wariantów przedstawionych w opinii biegłego. Nieuzasadniona opieszałość Gminy w zajęciu stanowiska w niniejszej sprawie spowodowała konieczność przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego. Wywołane tym koszty postępowania, wydatkowane na wynagrodzenie biegłego, powinny zatem obciążać w całości uczestnika Gminę B.. Wysokość tych kosztów wynika z prawomocnego postanowienia wydanego w niniejszej sprawie w dniu 30 maja 2023r. (k. 109). Wynagrodzenie biegłego zostało częściowo pokryte z zaliczki, uiszczonej w kwocie 1000 zł przez wnioskodawców – na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 520§3 kpc zasądzono zwrot tych kosztów od uczestnika Gminy B. na rzecz wnioskodawców, obciążając zarazem Gminę wydatkami, poniesionymi w postępowaniu tymczasowo przez Skarb Państwa na wynagrodzenie biegłego w dalszej części, przekraczającej uiszczoną zaliczkę (art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych [t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1144]).

Wnioskodawcy i uczestnik S. J. (1) byli w tym samym stopniu zainteresowani wynikiem postępowania i ich interesy nie były sprzeczne. Wyrażona w powołanym art. 520 § 1 kpc zasada oznacza, że każdego uczestnika postępowania obciążają koszty tej czynności, której sam dokonał, jak i koszty czynności, podjętej w jego interesie. Dlatego koszty w postaci uiszczonej przez wnioskodawców opłaty sądowej od wniosku o zniesienie współwłasności nieruchomości, złożonego także w interesie uczestnika S. J. (1), powinny w równych częściach obciążać wszystkich współwłaścicieli. Wobec tego zasądzono od tegoż uczestnika na rzecz wnioskodawców małżonków J. i M. Z. kwotę 500 zł, tytułem zwrotu kosztów postępowania, w części obejmującej połowę uiszczonej opłaty sądowej od wniosku.

Z/ - odnotować;

- odpis postanowienia z uzasadnieniem doręczyć:

- uczestnikowi postepowania S. J. (1) z pouczeniem o apelacji;

- pełn. uczestnika Gminy B. Kł. r.pr. M. P.- (...);

kal. 14 dni

16.11.2023r.