Portal Orzeczeń Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kłodzku

UZASADNIENIE

I. P. wniosła o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej łączącej ją z J. P. (1) w okresie od 6.10.2001r. do 3.06.2022r. Wskazała, że w skład majątku wspólnego wchodzą: 1) środki pieniężne w gotówce w kwocie 230.000 zł, przechowywane w sejfie domowym w mieszkaniu, w walucie PLN i EUR, a wcześniej na kontach bankowych w S. Bank (...), (...) S.A.; 2) samochód osobowy marki P. o wartości 35.000 zł, 3) samochód osobowy marki F. (...) o wartości 5.000 zł oraz rzeczy ruchome, stanowiące wyposażenie mieszkania, położonego w K. przy ul. (...): meble kuchenne, sprzęt RTV i AGD, meble pokojowe, o wartości 24.000 zł. Wniosła o przyznanie jej połowy środków finansowych (pkt 1) oraz o przyznanie reszty składników majątku wspólnego uczestnikowi i zasądzenie z tego tytułu spłaty na rzecz wnioskodawczyni. Wniosła nadto o rozliczenie nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika, poniesionych w czasie małżeństwa na remont lokalu mieszkalnego, stanowiącego własność uczestnika.

Uczestnik J. P. (1) zaprzeczył, aby w skład majątku wspólnego wchodziły środki pieniężne, wymienione w pkt 1 wniosku oraz samochód marki P., który stanowi jego majątek osobisty – surogat, nabyty w zamian za samochód marki A., którego był właścicielem przed zawarciem małżeństwa z wnioskodawczynią.

Na rozprawie w dniu 17.08.2023r. uczestnicy zgodnie podzielili między sobą część składników majątku wspólnego, a mianowicie: samochód marki F. (...) pozostawili wnioskodawczyni, zaś ruchomości, stanowiące wyposażenie mieszkania - uczestnikowi, bez wzajemnych spłat ani dopłat.

Sporna pomiędzy uczestnikami pozostała okoliczność, czy w skład majątku wspólnego wchodzą pieniądze w gotówce w wysokości 230.000 zł oraz samochód marki P., jego wartość, a także wysokość nakładów na remont mieszkania uczestnika. Uczestnik zarzucał nadto, że nakłady zostały w 80% sfinansowane ze środków, pochodzących z darowizn od jego rodziców i brata, a w 20% z oszczędności, jakie miał przed zawarciem małżeństwa.

Stan faktyczny:

W dniu 6.10.2001r. wnioskodawczyni i uczestnik postępowania zawarli związek małżeński. W trakcie małżeństwa uczestników obowiązywał ustrój wspólności majątkowej. Małżeństwo uczestników ustało przez rozwód z dniem 3.06.2022r.

Przed zawarciem małżeństwa uczestnik nabył samochód marki A. (...), który sprzedał w trakcie małżeństwa, w zamian kupując inny samochód, który następnie sprzedawał i kupował kolejny, aż w lutym 2019r. kupił samochód marki V. (...), który użytkuje do chwili obecnej. Aktualna wartość tego samochodu wynosi 27.200 zł.

Dowód:

wykaz samochodów (k-199); umowy sprzedaży samochodów (k-200-211);

zeznania wnioskodawczyni (k-352v.-353);

zeznania uczestnika (k-143v.-144, 353).

W czasie trwania małżeństwa uczestnicy mieszkali wspólnie z córkami w mieszkaniu, położonym w K. przy ul. (...). Lokal ten początkowo stanowił własność rodziców uczestnika, a następnie, w trakcie jego małżeństwa z wnioskodawczynią, został mu darowany przez rodziców. W okresie objętym wspólnością ustawowa małżeńską uczestnicy przeprowadzali w tym lokalu remonty. Wartość nakładów poniesionych z tego tytułu z majątku wspólnego wyniosła 28.000 zł.

Dowód:

opinia biegłego sądowego rzeczoznawcy majątkowego J. P. (2) (k-246 i nast.)

W trakcie małżeństwa uczestnik zajmował się handlem używanymi samochodami, sprowadzanymi z zagranicy oraz handlował walutami, bez zarejestrowanej działalności gospodarczej. Nie ujawniał dochodów z tego tytułu. Oficjalnie, przez większość czasu był zarejestrowany jako osoba bezrobotna. Wnioskodawczyni pracowała jako sprzedawca początkowo w barze mlecznym, a później w piekarni, za minimalnym wynagrodzeniem. Uczestnicy korzystali też z pomocy finansowej rodziców uczestnika C. i S. P., którzy dokonywali drobnych darowizn pieniężnych i rzeczowych na ich rzecz i na rzecz córek uczestników, M. i V., z przeznaczeniem na potrzeby życia codziennego rodziny.

Dowód:

zaświadczenie z PUP w K. z dn. 18.01.2023r. (k-65)

zeznania świadków: M. P. (1), V. P., Ł. S. (k-170-171)

częściowo zeznania świadków C. P. i S. P. (k-171v.-172), M. P. (2) (k-352)

zeznania wnioskodawczyni (k-352v.-353);

częściowo zeznania uczestnika (k-143v.-144, 353).

Uczestnicy lokowali swoje pieniądze w bankach na krótkoterminowych lokatach i rachunkach oszczędnościowych. Pieniądze, pochodzące z handlu walutami i samochodami przechowywali też w gotówce, w różnych walutach, w mieszkaniu, w skrytkach w podłodze, meblach, w małym domowym sejfie, do którego dostęp mieli oboje małżonkowie.

Dowód:

zaświadczenia: z (...) Bank (...) S.A. w W. z 5.07.2023r. (k-131-132); z (...) Bank (...) S.A. w W. z 21.07.2023r. (k-135); z Banku (...) S.A. w W. (k-326-328); historia lokat w (...) Bank (...) S.A. w W., prowadzonych w okresie od 1.01.2002r do 30.06.2022r. (k-189-190);

zeznania świadków: M. P. (1), V. P., Ł. S. (k-170-171)

zeznania wnioskodawczyni (k-352v.-353).

W chwili ustania małżeństwa, na rachunkach uczestników zgromadzone były następujące środki:

na rachunkach bankowych, prowadzonych dla:

- wnioskodawczyni w (...) Bank (...) S.A. w W. w łącznej kwocie 6880,40 zł;

- uczestnika w (...) Bank (...) S.A. w W. w kwotach: 70,72 EUR, 557 USD, 100 (...) i 2369,01 zł;

- uczestnika w Banku (...) S.A. w W. w kwocie 1004,61 zł.

Dowód:

zaświadczenia: z (...) Bank (...) S.A. w W. z 5.07.2023r. (k-131-132); z (...) Bank (...) S.A. w W. z 21.07.2023r. (k-135); z Banku (...) S.A. w W. (k-326-328); historia lokat w (...) Bank (...) S.A. w W., prowadzonych w okresie od 1.01.2002r do 30.06.2022r. (k-189-190).

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek o podział majątku wspólnego był zasadny, skoro pomiędzy wnioskodawczynią i uczestnikiem ustała małżeńska wspólność ustawowa, nie nastąpił natomiast zupełny podział majątku wspólnego. W trakcie postępowania o podział majątku wspólnego, podziałowi podlegają przedmioty majątkowe, będące składnikami majątku wspólnego i istniejące w chwili dokonania podziału tego majątku. Przedmiotem podziału są jedynie aktywa majątku wspólnego, poza podziałem pozostają zaś długi. Bezspornym było, że w skład majątku wspólnego wchodzi samochód marki F. (...) oraz ruchomości, stanowiące wyposażenie mieszkania uczestnika. W toku postępowania uczestnicy zgodnie podzielili między sobą te składniki majątku wspólnego, samochód pozostawiając na własność wnioskodawczyni, ruchomości zaś - uczestnikowi, bez wzajemnych spłat ani dopłat.

Samochód osobowy marki V. (...) (o którym mowa w pkt 2 wniosku), wyceniony przez biegłego sądowego na kwotę 27.200 zł, nie wchodzi w skład majątku wspólnego, jako przedmiot nabyty w zamian za składnik majątku osobistego – samochód marki A. (...) (art. 33 pkt 10 kro). Jak ustalono, uczestnik, przed zawarciem małżeństwa, nabył samochód marki A. (...), który sprzedał w trakcie małżeństwa, w zamian kupując inny samochód, który następnie sprzedał i kupował kolejny, aż w lutym 2019r. kupił samochód marki V. (...), który użytkuje do chwili obecnej. Wnioskodawczyni przyznała te okoliczności, w tym co do wykazu ciągu umów kupna – sprzedaży samochodów, przedstawionych przez uczestnika (k-199-211; 352-353).

Wysokość środków pieniężnych na rachunkach bankowych, wymienionych w pkt I ppkt 3 postanowienia, w chwili ustania wspólności, ustalono w oparciu o zaświadczenia odpowiednich banków (k-131-132, 326), przyjmując wysokość obcych walut (EUR, USD, GBP) na podstawie kursu średniego NBP z chwili zamknięcia rozprawy. Łączna wartość środków finansowych, zgromadzonych na rachunkach bankowych według stanu na chwilę ustania wspólności majątkowej wynosiła 10.865,23 zł.

Podział majątku wspólnego obejmuje składniki będące elementami tego majątku w chwili ustania wspólności majątkowej małżonków. W skład majątku wspólnego wchodzą - zgodnie z art. 31 § 1 i § 2 pkt 1 KRO - przedmioty majątkowe nabyte w trakcie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub jednego z nich, w tym dochody z działalności zarobkowej każdego z małżonków, istniejące w chwili dokonania podziału tego majątku.

Brak było dostatecznych dowodów dla wykazania twierdzeń wnioskodawczyni, że w skład majątku wspólnego wchodzą środki pieniężne w gotówce w kwocie 230.000 zł, przechowywane w sejfie domowym w mieszkaniu, w walucie PLN i EUR. Na podstawie zeznań powołanych na tą okoliczność świadków M. P. (1), V. P. i Ł. S. (k-170-171), a więc córek uczestników i brata wnioskodawczyni, można co najwyżej przyjąć, że pieniądze, pochodzące z handlu walutami i samochodami uczestnicy przechowywali w gotówce, w różnych walutach, w mieszkaniu, w skrytkach w podłodze, meblach, w małym domowym sejfie, do którego dostęp mieli oboje małżonkowie. Nie sposób jednak ustalić wysokości tych środków w chwili ustania wspólności majątkowej. Wiedzy takiej nie ma nawet sama wnioskodawczyni, przy czym jej zeznania w tym zakresie pozostają w sprzeczności z treścią samego wniosku. We wniosku wnioskodawczyni deklarowała bowiem, że owe środki w gotówce – w konkretnie podanej kwocie 230.000 zł – w walucie PLN i EUR – znajdowały się w sejfie domowym. Z jej zeznań wynika natomiast, że była to jedynie szacunkowa deklaracja, a nie stwierdzenie konkretnego faktu. Wnioskodawczyni miała bowiem ustalić taką kwotę środków na podstawie zapisków uczestnika, które miała widzieć jeszcze w czasie wspólnego pożycia, a do kwoty tej miały się zaliczać poza gotówką również aktywa w postaci środków trwałych, jak samochód, a także środki zdeponowane na rachunkach bankowych uczestników. Już z tego względu należało uznać za nieprawdziwe twierdzenia, zawarte we wniosku. Uczestnik zaprzeczył, aby kiedykolwiek prowadził notatnik z zapiskami odnośnie stanu majątku, jak również, aby w chwili ustania wspólności majątkowej małżonkowie dysponowali gotówką w walucie PLN i EUR, przechowywaną w mieszkaniu. Twierdzenia wnioskodawczyni pozostały gołosłowne, przy tym nieprecyzyjne, sama bowiem nie potrafiła ostatecznie wskazać, jaką kwotą w gotówce, i w jakiej konkretnie walucie, strony dysponowały w chwili ustania wspólności majątkowej. Okoliczność, że w czasie wspólnego pożycia umieszczali oni środki pieniężne na licznych krótkoterminowych lokatach nie jest wystarczająca do ustalenia stanu faktycznego zgodnie ze stanowiskiem wnioskodawczyni, skoro lokaty te zostały rozwiązane na długo przed rozwodem, a pochodzące z nich środki mogły zostać zużyte na zaspokojenie potrzeb rodziny. Trudno także dać wiarę wnioskodawczyni, że nie zabezpieczyła dowodów na tą okoliczność, podejmując decyzję o rozwodzie w lutym 2022r., nie zrobiła choćby zdjęć rzekomo przechowywanej w domu gotówki, zanim opuściła wspólne mieszkanie, bo działała w zaufaniu do uczestnika – biorąc pod uwagę dotychczasowy tryb życia uczestnika, podjętą decyzję o rozstaniu, spodziewanie się uczciwego postępowanie ze strony uczestnika byłoby co najmniej niefrasobliwe. Gdyby bowiem w domu przechowywana była faktycznie jakaś gotówka, wnioskodawczyni zapewne dążyłaby do jej podziału w chwili opuszczania wspólnego mieszkania, a ewentualnie zadbałaby o wykonanie dokumentacji fotograficznej czy spis wspólnych środków dla zabezpieczenia swoich uprawnionych interesów z tytułu podziału majątku wspólnego. Nie było ku temu żadnych przeszkód, wnioskodawczyni nie podnosiła, że opuszczała dom w popłochu, pod presją czasu czy w obawie o swoje zdrowie lub życie.

Wspólność ustawowa między małżonkami ustała z dniem uprawomocnienia się wyroku Sądu Okręgowego w Świdnicy z dnia 26.05.2022r., sygn. akt IC 399/22, tj. z dniem 3.06.2022r.

Od ustania małżeńskiej wspólności ustawowej aż do podziału tego majątku stosuje się – w odniesieniu do majątku wspólnego – odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych (art. 195 i nast. kc). Każdemu z małżonków przysługują składniki jego majątku odrębnego oraz udział w dotychczasowym majątku wspólnym. Zgodnie a przepisem art. 43§1 kro, oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Każdemu z uczestników powinien zatem przypaść majątek (z tytułu środków finansowych, zgromadzonych na rachunkach bankowych – pkt 3 postanowienia) o wartości 5432,61 (2) zł (10.865,23 zł x ½). Po podziale, wnioskodawczyni przypadł majątek o wartości wyższej (6880,40 zł – wysokość środków, zgromadzonych na jej rachunku bankowym); uczestnikowi przypadł zaś majątek o wartości odpowiednio niższej, zatem wartość jego udziału powinna być wyrównana, poprzez dopłatę pieniężną w kwocie 1447,79 zł (art. 212 kc).

Zgodnie z art. 45 § 1 zd. 1 kro, każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności.

W rozpoznawanej sprawie bezspornym było, że w czasie trwania wspólności majątkowej uczestnicy zajmowali wspólnie z rodziną (tj. z małoletnimi dziećmi) lokal mieszkalny, stanowiący majątek osobisty uczestnika. W tym czasie uczestnicy ponosili nakłady z majątku wspólnego na remont i modernizację tego lokalu, które zwiększyły jego wartość. Wartość nakładów z majątku wspólnego na w.w. lokal mieszkalny, stanowiący majątek osobisty uczestnika, ustalono na podstawie opinii biegłego sądowego na kwotę 28.000 zł. Uczestnik powinien zwrócić wnioskodawczyni połowę wartości tych nakładów, tj. kwotę 14.000 zł. Ostatecznie, w wyniku rozliczenia nakładów, zasądzono od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę 12.552,21 zł, jako dopłatę dla wyrównania udziału w majątku wspólnym (14.000 zł – 1447,79 zł).

Sąd nie dał wiary zeznaniom uczestnika oraz świadków S. P., C. P. i M. P. (2) na okoliczność, że nakłady na remont zostały pokryte z darowizn, uczynionych przez rodziców i brata uczestnika. Zeznania wym. osób, jako najbliższych członków rodziny uczestnika, były stronnicze, wcześniej ustalone na potrzeby niniejszego postępowania, a przy tym nieprecyzyjne i wzajemnie sprzeczne co do szczegółów rzekomych darowizn. Niezależnie od tego, nawet, jeśli rodzice uczestnika wspomagali go finansowo w czasie trwania jego małżeństwa, to robili dla zaspokojenia potrzeb całej rodziny, którą uczestnik wówczas tworzył z wnioskodawczynią; ewentualne darowizny pieniężne wykonywane były na rzecz obojga małżonków w celu poprawy warunków mieszkaniowych syna, synowej i wnuczek.

Zgodnie z art. 520 § 1 kpc, w postępowaniu nieprocesowym każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Jeżeli jednak uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości. To samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania wyłożonych przez uczestników (§ 2). Jeżeli interesy uczestników są sprzeczne, sąd może włożyć na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio, jeżeli uczestnik postępował niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie (§ 3).

W sprawach o podział majątku wspólnego nie występuje sprzeczność interesów, o której mowa w art. 520 § 2 i 3 kpc, niezależnie od stanowiska stron i zgłaszanych przez nie twierdzeń i wniosków w przedmiocie składu, wartości i sposobu podziału majątku wspólnego. W postępowaniu tym strony są także w równym stopniu zainteresowane rozstrzygnięciem i ich interesy są wspólne o tyle, że celem postępowania jest wyjście ze wspólności majątkowej i definitywne uregulowanie wzajemnych stosunków majątkowych (tak: postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 23 sierpnia 2018 r., II CSK 169/18).

Mając powyższe na uwadze, zasądzono od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę 1500 zł, tytułem zwrotu połowy opłaty od wniosku i połowy zaliczki, uiszczonej i wykorzystanej na wynagrodzenie biegłego, przyjmując, że koszty wynagrodzenia pełnomocników stron znosząc się wzajemnie.

Orzeczenie w pkt V wydano na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r.o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j.Dz.U.2019, poz. 785 ze zm.) w zw. z art. 520 § 1 kpc. W toku postępowania Skarb Państwa poniósł tymczasowo wydatki na wynagrodzenie biegłego (k-282), ponad uiszczoną zaliczkę, w kwocie 2667,01 zł, oraz na koszt uzyskania informacji z banku w kwocie 50 zł (k-339), łącznie w kwocie 2717,01 zł. Wydatkami tymi obciążono uczestników po połowie.