Portal Orzeczeń Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kłodzku

UZASADNIENIE

Strona powodowa (...) z siedzibą w (...) (Szwajcaria) wniosła o zasądzenie od pozwanej 14938,42 zł z ustawowymi odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od 9000 zł od dnia 28 lutego 2023r. oraz o zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu wskazano, że dochodzona wierzytelność wynika z zawartej przez pozwaną z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. (dawniej (...) sp. z o.o. ) 29 lipca 2021r. umowy pożyczki o nr (...), której pozwana nie spłaciła, co skutkowało wypowiedzeniem umowy i jej wymagalnością z dniem 27 lutego 2023r. Strona powodowa nabyła od pożyczkodawcy 16 lutego 2023r. wierzytelność wobec pozwanej wynikającą z tej umowy pożyczki. Powódka wskazała, że na dochodzoną pozwem kwotę 14938,42 zł składają się: 9000,00 zł niespłacony kapitał, 3025,65 zł kwota niespłaconej prowizji oraz 2912,77 zł odsetki umowne.

Pozwana K. T. w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości, podnosząc zarzuty: braku legitymacji procesowej czynnej strony powodowej, nie zawarcia umowy pożyczki na warunkach przedstawionych przez powoda, nieprzekazania pozwanej jakichkolwiek środków pieniężnych z tytułu rzekomo udzielonej pożyczki, zastosowania wobec pozwanej niedozwolonych klauzul umownych przewidujących po jej stronie obowiązek uiszczenia opłat nienależnych i rażąco zawyżonych, przedwczesność powództwa, nienależnego żądania zasądzenia pełnej kwoty pozaodsetkowych kosztów pożyczki, zamiast proporcjonalnego uzależnienia ich od okresu przez jaki umowa rzekomo obowiązywała.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwana K. T. zawarła 29 lipca 2021 r. z (...) Sp. z o.o. z/s w W., w której imieniu działała (...) Sp. z o.o. z/s W. umowę pożyczki nr (...). Zgodnie z treścią umowy pożyczka kwoty 9000 zł została udzielona na 44 miesięczne raty w wysokości po 452,29 zł. Umowa miała obowiązywać do 29 marca 2025r. Zgodnie umową całkowity koszt pożyczki na dzień jej zawarcia wynosił 10833,05 zł, w tym 9000 zł prowizja, 1833,05 zł oprocentowanie 7,2% w skali roku. Łączne zobowiązanie do spłaty na dzień zawarcia umowy wynosiło 19833,05 zł, (...) 63,78 %. Zgodnie z harmonogramem spłaty pierwsze 22 raty były zaliczane na zaspokojenie roszczeń z tytułu kosztów pożyczki prowizji i odsetek. Zgodnie z § 9 ust. 2 i 3 umowy pożyczki pożyczkodawca może wypowiedzieć umowę pożyczki natychmiastowo w przypadku braku spłaty pożyczki w terminie spłaty lub powstania zaległości w spłaci pożyczki odpowiadającej dwóm pełnym ratom. Rozwiązanie umowy z przyczyn wskazanych w § 9 ust. 2 powoduje postawienie wszystkich wynikających z umowy świadczeń na rzecz pożyczkodawcy w stan wymagalności.

Zgodnie z formularzem informacyjnym dotyczącym kredytu konsumenckiego (pożyczki ratalnej) całkowita kwota pożyczki 9000 zł miała być wypłacona w sposób wskazany przez pożyczkobiorcę przelewem na rachunek bankowy pożyczkobiorcy wskazany w dyspozycji wypłaty lub gotówką w dowolnej placówce Banku (...) S.A.

Zgodnie z dyspozycją pozwanej wypłaty całkowitej kwoty pożyczki, pożyczka w kwocie 8000 zł została przekazana przez pożyczkodawcę na rachunek pozwanej w dniu 29 lipca 2021r., zaś kwota 1000 zł miała być wpłacona na rachunek (...) Sp. z o.o. za pakiet standard usługi (...) zdalny lekarz”.

Pozwanej sporządzono 29 lipca 2021r. potwierdzenie zawarcia umowy sprzedaży pakietu usługi (...), pakiet standard na 12 miesięcy dla 1 osoby, za jednorazową odpłatnością z góry w wysokości 1000 zł.

Według historii spłat pozwana w okresie od 29 lipca 2021r. do 18 października 2022r. wpłaciła łącznie pożyczkodawcy 8860,44 zł.

Pożyczkodawca pismem z 13 lutego 2023r., doręczonym pozwanej 17 lutego 2023r. wypowiedział umowę pożyczki w trybie natychmiastowym, wzywając pozwaną do spłaty powstałej zaległości w terminie 7 dni od dnia otrzymania wypowiedzenia.

Strona powodowa na podstawie aktu cesji nr 03/02/23 z 16 lutego 2023r. do ramowej umowy sprzedaży wierzytelności z 22 grudnia 2022r. nabyła od pożyczkodawcy wierzytelność wobec pozwanej K. T., z tytułu umowy pożyczki nr (...) w łącznej wysokości 14974,04 zł, w tym kapitał 9000 zł, odsetki umowne 2912,77 zł, prowizja 3025,65 zł. Pożyczkodawca pismem z 20 lutego 2023r. zawiadomił pozwaną o cesji wierzytelności i wezwał ją do zapłaty.

Dowód:

- umowa pożyczki z 29.07.2021r. k. 9 – 12;

- formularz informacyjny k. 13 – 15;

- wypowiedzenie umowy pożyczki wraz z potwierdzeniem doręczenia k. 16, 64;

- ramowa umowa przelewu wierzytelności wraz z aktem cesji i wyciągiem z załącznika nr 2 k. 18, 19, 21 – 23;

- zawiadomienie pozwanej o przelewie k. 17;

- historia spłat k. 7.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo podlegało uwzględnieniu w części.

Strona powodowa dochodziła od pozwanej zapłaty należności wynikających z umowy pożyczki zawartej przez pozwaną z poprzednikiem prawnym strony powodowej (...) Sp. z o.o. z/s w W. (zwanego wcześniej jako (...) Sp. z o.o.). Wskazała, że pozwana nie wywiązała się z warunków umowy pożyczki, gdyż nie dokonała spłaty zgodnie z harmonogramem co spowodowało wypowiedzenie umowy w trybie natychmiastowym i postawienie zadłużenia w całości w stan wymagalności. Z historii spłaty wynika, że pozwana dokonała 22 wpłat w okresie od 29 lipca 2021 do 18 października 2022r., łącznie 8860,44 zł. Zaprzestała spłacać 22 października 2022r., zaś umowa została wypowiedziana w trybie natychmiastowym pismem z 13 lutego 2023r., doręczonym pozwanej 17 lutego 2023r. Jak strona powodowa podała, należność stała się wymagalna z dniem 27 lutego 2023r.

Nie ulega wątpliwości, że pozwana jest konsumentem w rozumieniu art. 22 ¹ kc, a co za tym idzie ocena prawidłowości i rzetelności działania pożyczkodawcy, będącego przedsiębiorcą podlega ocenie zgodnie z kryteriami wyznaczonymi przez ustawę z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U.2023.1028 t.j., dalej jako ukk) w brzmieniu obowiązującym w dniu zawierania umowy.

Pozwana zarzuciła, że koszty pożyczki zostały rażąco zawyżone, gdyż stanowią ponad 100% wartości udzielonej pożyczki, a zatem naruszają prawa pozwanej jako konsumenta zgodnie z art. 385 ¹ § 1 i 3 k.c.

Odnosząc się do zarzutów dotyczących kosztów pożyczki (poza kapitałem) to w ocenie Sądu zastrzeżenia budzi rażąco wysoki całkowity koszty pożyczki ustalony na 10833,05 zł. Podkreślić trzeba, że pożyczkodawca w umowie nie wskazał precyzyjnie jaka jest kwota pożyczki wypłaconej pozwanej, a jakie są dodatkowe zobowiązania pożyczkobiorcy. Z umowy wynika bowiem, że pozwanej udzielono i wypłacono zgodnie z jej dyspozycją pożyczkę w kwocie 9000 zł. Tymczasem z dołączonych do pisma z dnia 7 grudnia 2023r. dokumentów w postaci dyspozycji wypłaty pożyczki, potwierdzenia wypłaty na rachunek bankowy pozwanej kwoty 8000 zł oraz potwierdzenia umowy usługi (...) wynika, że pozwana otrzymała przelewem na rachunek bankowy pożyczkę w kwocie 8000 zł oraz wykupiła usługę (...). Podkreślić należy, że pozwana nie podniosła zarzutów dotyczących okoliczności zawarcia umowy. W odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanej sformułował szablonowe zarzuty, nie odnosząc się szczegółowo do zawartej umowy, jej warunków, w szczególności okoliczności zawarcia umowy o usługi (...) lekarz” za ceną 1000 zł. W ofercie firmy (...) sp. z o.o. która była pośrednikiem kredytowym pożyczkodawcy występuje sprzedaż usług finansowych oraz medycznych. Z informacji wskazanych na stronie internetowej pośrednika kredytowego zamieszono ofertę usługi (...), wskazano że cena pakietu na 12 miesięcy na jednego pacjenta wynosi 1000 zł (por.https://jpmedica.com.pl/abonamenty-medyczne-dla-ciebie/).

Pozwana, ani jej pełnomocnik nie odnieśli się do treści tych dokumentów, nie podnieśli zarzutów dotyczących sposobu wypłaty części pożyczki z przeznaczeniem na zakup pakietu usług medycznych. Pełnomocnik pozwanej, gołosłownie zaprzeczając wszelkim twierdzeniom strony powodowej, nie zgłosił żadnych wniosków dowodowych, nie domagał się nawet przeprowadzenia dowodu przesłuchania stron, z ograniczeniem do przesłuchania pozwanej. Pomimo braku wniosku dowodowego w tym zakresie Sąd, mając na uwadze wątpliwości związane z okolicznościami zawartej umowy, zamierzał z urzędu przeprowadzić dowód z przesłuchania pozwanej. Pozwana została prawidłowo wezwania na rozprawę, osobiście odebrała skierowane do niej wezwanie, lecz bez usprawiedliwienia na rozprawę się nie stawiła. Pełnomocnik pozwanej również nie stawił się na rozprawie, nie wnosił też o umożliwienie mu udziału w rozprawie on – line. Jednocześnie pełnomocnik pozwanej nie odniósł się do pisma powoda z 7 grudnia 2023r., nie zaprzeczył, aby rachunek bankowy, na który została wypłacona pożyczka w kwocie 8000 zł nie należał do pozwanej, nie odniósł się też do okoliczności związanych z zawarciem umowy o pakiet usług medycznych. Pełnomocnik pozwanej nie zakwestionował też, że spłaty pożyczki dokonywane przez pozwaną wykazane przez stronę powodową nie pochodziły od pozwanej, ewentualnie były w innej wysokości niż wynika to z dokumentów przedstawionych przez stronę powodową.

W ocenie Sądu z dokumentów przedłożonych przez stronę powodową wynika, że strony zawarły umowę pożyczki kwoty 9000 zł, oraz że zgodnie z dyspozycją pozwanej z pożyczki tej kwota 1000 zł została przeznaczona na zapłatę za pakiet usług medycznych. W ocenie Sądu istniały wątpliwości w jaki sposób doszło do zawarcia umowy o usługi medyczne, nie można bowiem wykluczyć, że pośrednik kredytowy usługi te narzucił pozwanej w sposób sprzeczny z prawem. Okoliczności tych jednak nie było możliwości zweryfikować, gdyż pozwana nie przedstawiła żadnych okoliczności związanych z zawarciem umowy i mimo wezwania nie stawiła się na rozprawie. Jednocześnie pełnomocnik pozwanej nie podniósł w tym zakresie żadnych zarzutów i nie zgłosił jakichkolwiek dowodów.

Mając to na uwadze Sąd przyjął, że pozwana otrzymała od poprzednika prawnego powoda pożyczkę w kwocie 9000 zł. Jednocześnie Sąd dostrzegł pewne niejasności w sformułowaniu umowy, która nie zawierała żadnych informacji dotyczących zaoferowanej pozwanej usługi medycznej, nie można bowiem wykluczyć, że koszt tej usługi należało doliczyć do kosztów pożyczki.

Umowa przewidywała rażąco wysokie koszty związane z prowizją pożyczkodawcy w wysokości 9000 zł. Wprawdzie umowa została zawarta w czasie obowiązywania art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1528 z późniejszymi zmianami) w brzmieniu obowiązującym do 18 grudnia 2022 roku, zgodnie z którym maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu oblicza się według wzoru: maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu = (całkowita kwota kredytu x 25 %) + (całkowita kwota kredytu x (okres spłaty wyrażony w dniach / liczbę dni w roku) x 30%) ( (...) ≤ (K × 25%) + (K × n/R × 30%). Art. 36a tej ustawy został zmieniony z dniem 18 grudnia 2022r., obecnie maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu = (całkowita kwota kredytu x 10 %) + (całkowita kwota kredytu x (okres spłaty wyrażony w dniach / liczbę dni w roku) x 10%) ( (...) ≤ (K × 10%) + (K × n/R × 10%).

Nie bez znaczenia jest, że pandemia (...) 19 stanowiła podstawę zmiany przepisów ustawy o kredycie konsumenckim. Na mocy ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2020, poz. 568 ze zm.)(nowelizującej ustawę z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (DZ.U.2023, poz. 1327 t.j.) – tzw. specustawę koronowirusową) ustawodawca zdecydował się na istotne ograniczenie opłat ponoszonych przez konsumentów zawierających umowy o kredyt konsumencki. Według art. 8 d tej ustawy wzór a maksymalne koszty kredytu to (...) ≤ (K × 15%) + (K × n/R × 6%). Ustawodawca, nie wskazując dlaczego, ściśle określił ramy czasowe obowiązywania dodanych do specustawy koronawirusowej przepisów art. 8d– 8f i termin utraty mocy obowiązującej przepisów obniżających pozaodsetkowe koszty kredytów konsumenckich wyznaczył ostatecznie na 30 czerwca 2021 r. W związku z tym po 30 czerwca 2021., a tym samym w dacie zawarcia przez pozwaną ze poprzednikiem prawnym strony powodowej w dniu 29 lipca 2021r. umowy pożyczki ponownie obowiązywały mniej korzystne dla konsumentów przepisy art. 36a i art. 36c ustawy o kredycie konsumenckim. Od września 2021r. rozpoczęto prace ustawodawcze zmierzające do zmiany ustawy o kredycie konsumenckim i obniżenia maksymalnej wysokości pozaodsetkowyc kosztów kredytu (projekt z 10 września 2021, nr druku 489). W uzasadnieniu projektu wskazano, że „maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu została ustalona w art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim na bardzo wysokim poziomie. Zgodnie z tym przepisem pozaodsetkowe koszty kredytu w skali jednego roku mogą sięgać nawet 55 % całkowitej kwoty kredytu. Należy uwzględnić, że pożyczkodawca może nadto żądać odsetek, których wysokość może sięgać prawie 10 % kwoty pożyczki. Ustalenie na tak wysokim poziomie górnej granicy kosztów pożyczek jest niczym nieuzasadnionym uprzywilejowaniem firm pożyczkowych i źródłem wysokich zysków. Wiele tego rodzaju firm uchodzi za podmioty żerujące na ludzkiej biedzie. Często udzielają pożyczek osobom, które znajdują się w bardzo trudnej sytuacji materialnej. Wspomniane pozaodsetkowe koszty kredytu nie mają przy tym nic wspólnego z rzeczywistymi kosztami udzielenia pożyczki. Potwierdzają to również sądy rozpoznające sprawy o zapłatę dotyczące pożyczek gotówkowych. Obniżenie maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów nie będzie zbytnim obciążeniem dla firm pożyczkowych, które i tak osiągają krociowe zyski z tytułu odsetek od udzielanych kredytów konsumenckich. Należy przy tym podkreślić, że branża pożyczkowa nie odczuje negatywnych skutków trwającego aktualnie kryzysu gospodarczego, a wręcz kryzys ten może wpłynąć na zwiększenie popytu na usługi firm pożyczkowych z uwagi na pogorszenie sytuacji materialnej społeczeństwa...” „Trudna sytuacja ekonomiczna wielu rodzin oraz utrata źródeł dochodu skutkują koniecznością zaciągania pożyczek lub kredytów w celu ratowania domowych budżetów. Rolą państwa jest natomiast ochrona najsłabszych obywateli przed skutkami lichwy. Obniżenie maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytów to działanie ze wszech miar uzasadnione, nie tylko ze względu na obecną trudną sytuację na rynku pracy, ale także z uwagi na obiektywnie zawyżoną wysokość górnego pułapu pozaodsetkowych kosztów kredytów konsumenckich. Państwo powinno gwarantować skuteczną ochronę obywateli przed wykorzystaniem ich trudnego położenia w celu osiągania nieuzasadnionych zysków przez przedsiębiorców udzielających pożyczek.”

Naliczone pozwanej całkowite koszty pożyczki zostały określone na 10833,05 zł, przy tym koszt prowizji to 9000 zł, jednocześnie pozwanej wypłacono jedynie kwotę 8000 zł, zaś 1000 zł przeznaczono na zakup usług medycznych u pośrednika kredytowego, co mogło stanowić narzucone pozwanej i ukryte koszty kredytu. W tych okoliczności warunki umowy, co do jej świadczeń głównych nie zostały sformułowane jednoznacznie i jasno. W ocenie Sądu koszty udzielania pożyczki pozwanej zostały rażąco wygórowane. Pozwana otrzymując 9000 zł, a właściwie 8000 zł (brak bowiem ustaleń czy pozwana korzystała lub miała możliwość korzystania z wykupionego pakietu medycznego) w chwili zawarcia umowy zobowiązana była spłacić 1983303 zł w 44 miesięcznych ratach.

Zgodnie z art. 385 ¹ § 1 k.c . postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Ustawa za nieuzgodnione indywidualnie postanowienia umowy, nakazuje traktować te, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Nie ulega wątpliwości, że pozwana jest konsumentem, który zawarł umowę pożyczki z przedsiębiorcą prowadzącym działalność w tym zakresie. W ocenie Sądu choć odsetki umowne i prowizje stanowią świadczenia główne umowy pożyczki, to nie zostały one jednoznacznie sformułowane. W ocenie Sądu narzucenie pozwanej dodatkowych kosztów pożyczki w łącznej wysokości 9000 zł, a nawet 10000 zł (w sytuacji, gdy zakup pakietu usług medycznych nie był z pozwaną negocjowany) było dla niej rażąco niekorzystne, a wynagrodzenie pożyczkodawcy z tytułu udzielonej pożyczki należy uznać za rażąco wygórowane.

W ocenie Sądu naliczone pozwanej koszty pożyczki rażąco naruszały jej prawa jako konsumenta, a ponadto zostały niejednoznacznie oznaczone, co skutkowało uznaniem ich za bezskuteczne. Znamiennym jest, że prowizja nie jest świadczeniem głównym zarówno w przypadku umowy kredytu jak i pożyczki. Dodatkowo prowizja przewidziana w umowie nie przystaje do warunków rynkowych oraz stanowi źródło dodatkowego (nienależnego) wynagrodzenia powódki. Należy podkreślić, że głównym wynagrodzeniem z tytułu udostępnienia kapitału są odsetki, prowizja zaś może być uznana za uzasadnioną, gdy prowizja pokrywa koszty niezbędnych czynności związanych z udzieleniem pożyczki i może być kwestionowana również wówczas, gdy koszty pozaodsetkowe są zgodne z art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim (por. wyrok (...) z 23 marca 2020 f. ws. C-779/18 i uchwała SN z 26 października 2021 r., III CZP 42/20).

Postanowienie umowne w zakresie kosztów pożyczki należało zweryfikować. Umowa pożyczki zawarta na trzy lata i osiem miesięcy została wypowiedziana ze skutkiem na luty 2023r., a zatem już po 18 miesiącach. Strona powodowa nie wykazała w jaki sposób wyliczyła koszty pożyczki w związku z jej wypowiedzeniem.

W ocenie Sądu uznanie za bezskuteczne wszystkich postanowień dotyczących kosztów pożyczki naruszałoby prawa pożyczkodawcy. Z tego też względu Sąd ustalił wysokość maksymalnych kosztów pożyczki udzielonej pozwanej przy zastosowaniu nowego, obowiązującego od 18 grudnia 2022r. art. 36a uokk. Stosując nowy wzór do wyliczenia maksymalnych pozaodsetkowych kosztów pożyczki udzielonej pozwanej w kwocie 9000 zł, należało przyjąć, że nie powinny one przekraczać 2248,77 zł za rzeczywisty okres kredytowania tj. przez 547 zł licząc od 29 lipca 2021r. do 27 lutego 2023r. stosując wyżej wskazany wzór {(9000 zł x 10%) + (9000 zł x 547/365 x 10%) = 2248,77 zł}. Stąd zdaniem Sądu całkowita kwota do zapłaty to kwota 11248,77 zł (9000 zł + 2248,77 zł). Skoro pozwana spłaciła dług w łącznej kwocie 8860,44 zł, do spłaty pozostała kwota 2388,33 zł.

W konsekwencji Sąd uznał za uzasadnione roszczenie strony powodowej w wysokości 2388,33 zł wraz z należnymi odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, zgodnie z postanowieniami łączącej strony umowy pożyczki, liczonymi od następnego dnia po dniu wymagalności roszczenia tj. od 28 lutego 2023r. .

O kosztach orzeczono zgodnie z art. 100 k.p.c. przyjmując, że strona powodowa wgrała proces w 16%, dokonano stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu. Łączne koszt postępowania poniesione przez strony to 7984 zł, w tym 750 zł opłata sądowa, oraz 2 x 3617 zł tytułem wynagrodzeń pełnomocników stron. Dokonując stosunkowego rozdzielenia tych kosztów, pozwana powinna je pokryć do kwoty 1237,44 zł, a strona powodowa do kwoty 6706,56 zł. Pozwana poniosła koszty wynagrodzenia pełnomocnika w kwocie 3617 zł, a zatem strona powodowa powinna jej zwrócić 2379,56 zł (3617 zł – 1237,44 zł).

Z tych wszystkich powodów Sąd orzekł jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

1.  Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi stron pozwanej;

2.  K.. 14 dni.

08.01.2024r.