Portal Orzeczeń Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kłodzku

UZASADNIENIE

T. P., prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) z/s w B., wniósł pozew przeciwko Towarzystwu (...) S.A. w W. o zapłatę kwoty 8006,38 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 25.07.2023r. do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego oraz holowania, w związku z kolizją drogową z dnia 8.06.2023r., której sprawca ubezpieczony był u strony pozwanej od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Podał, że w związku z likwidacją szkody w swoim pojeździe, poszkodowany w okresie od 9.06 do 12.07.2023r. (33 dni) wynajął od powoda samochód zastępczy, uzgadniając stawkę dobową za najem w wysokości 250 zł netto (307,50 zł brutto), co odpowiadało cenom rynkowym. Po wypadku pojazd poszkodowanego nie nadawał się do dalszej jazdy, w związku z tym został zaholowany na parking powoda; koszty holowania wyniosły 1298,88 zł. Kwota, której domagał się powód została pomniejszona o wypłaconą dotychczas kwotę 2640 zł, z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego, i kwotę 800 zł, z tytułu kosztów holowania. Powód podał, że nabył wierzytelność na podstawie umowy cesji z dnia 12.07.2023r.

Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa. Zarzuciła, że wypłaciła odszkodowanie po zweryfikowaniu stawki dobowej do kwoty 120 zł za dobę oraz okresu najmu do 22 dni. Podniosła, że zaproponowała poszkodowanemu bezgotówkowy najem pojazdu zastępczego od współpracującego z pozwaną podmiotu, wg tej stawki. Poszkodowany nie skorzystał z tej oferty i wynajął pojazd za cenę przewyższającą ofertę pozwanej, czym doprowadził do nieuzasadnionej eskalacji rozmiaru szkody. Zakwestionowała także roszczenie dot. kosztów holowania ponad uznaną kwotę, zarzucając, że stawka powoda za 1 km holowania jest wygórowana, wobec czego pozwana przyjęła ryczałtowy koszt holowania, załadunku i rozładunku w kwocie 800 zł.

Stan faktyczny:

W dniu 8.06.2023r. w kolizji drogowej uszkodzony został samochód marki N. (...), nr rej. (...), będący własnością O. A.. Pozwany był ubezpieczycielem sprawcy wypadku z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych.

Na czas likwidacji szkody, poszkodowany wynajął od powoda samochód zastępczy marki K. (...), z którego korzystał w okresie od 9.06. do 12.07.2023r., po stawce 307,50 zł za dobę (250 zł netto).

Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, pozwany wypłacił odszkodowanie w kwocie 2640 zł, z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego (22 dni x 120 zł), oraz w kwocie 800 zł, z tytułu kosztów holowania.

Bezsporne.

Sąd ustalił:

W umowie najmu pojazdu zastępczego, łączącej poszkodowanego z powodem, wskazano cenę 250 zł netto (307,50 zł brutto) za dobę. Samochód zastępczy został wydany poszkodowanemu w dniu 9.06.2023r. i zwrócony w dniu 12.07.2023r. Poszkodowany został poinformowany przez powoda, że zawarł umowę z wypożyczalnią, która nie współpracuje z ubezpieczycielem sprawcy wypadku, a jest podmiotem świadczącym usługi na wolnym rynku.

Dowód: umowa najmu (k-12), oświadczenia poszkodowanego (k-15,16,17); zeznania świadka O. A. (k-65).

Uszkodzony samochód poszkodowanego nie nadawał się do dalszej jazdy, został odholowany na parking powoda w B. 79C, a następnie, w dniu 14.06.2023r., do warsztatu naprawczego, wskazanego przez poszkodowanego, w Ś. przy ul. (...). Czynnościami, związanymi z holowaniem pojazdu zajął się powód. Koszt holowania wyniósł 1298,88 zł, w tym:

dojazd do poszkodowanego: 5,80 zł x 19,8 km = 114,84 zł netto

przewóz samochodu: 6,20 zł x 19,8 km = 122,76 zł netto i 6,20 zł x 18,2 km = 112,84 zł

powrót do bazy: 5,80 zł x 18,2 km = 105,56 zł netto

czynności załadunkowe i rozładunkowe 150 zł netto x 4.

Dowód: formularze usług pomocy drogowej (k-20-23).

W trakcie rozmowy telefonicznej w dniu 10.06.2023r., podczas której nastąpiło szkody do ubezpieczyciela sprawcy wypadku, strona pozwana przekazała informację na temat pojazdu zastępczego, proponując najem z wypożyczalni, współpracującej z pozwaną, oraz wskazując, że w razie samodzielnego wynajęcia samochodu, za wyższą stawkę, pozwana pokryje te koszty jedynie do wysokości stawki zaakceptowanej w kwocie 120 zł.

Dowód: nagranie rozmowy telefonicznej (k-55); zeznania świadka O. A. (k-65).

W dniu 12.07.2023r. poszkodowany upoważnił powoda do bezgotówkowego rozliczenia wynajmu pojazdu zastępczego w Towarzystwie ubezpieczeniowym sprawcy, w tym do wglądu w akta szkody, otrzymywania wszelkich informacji w zakresie likwidacji szkody, załatwienia wszelkich spraw formalnych w zakresie likwidacji szkody oraz wynajmu auta zastępczego oraz do odbioru odszkodowania.

Dowód: upoważnienie (k-14).

Na podstawie umowy cesji wierzytelności z dnia 12.07.2023r. poszkodowany sprzedał powodowi wierzytelność z tytułu kosztów najmu w.w. pojazdu zastępczego i kosztów holowania, w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 9.06.2023r.

Dowód: umowa cesji (k-13).

Pismem z dnia 18.07.2023r. (doręczonym w dniu 24.07.2023r.) powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 11741,58 zł, tytułem odszkodowania zgodnie z doł. fakturą nr (...).

Pismem z dnia 26.07.2023r. (doręczonym w dniu 31.07.2023r.) powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 8901,58 zł, tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego i holowania (które zostały zwrócone jedynie w części).

Dowód: pisma powoda z potwierdzeniem nadania/odbioru; decyzje w sprawie szkody (k-24-31).

W 2023r. średnia rynkowa stawka za holowanie pojazdu na rynku lokalnym (woj. (...)) za: załadunek/rozładunek – wynosiła 130 zł netto (100 – 200 zł netto), za dojazd/powrót – 4,25 zł netto/ km (2,50 – 6 zł netto/km), za przewóz uszkodzonego pojazdu – 4,75 zł netto (2,50 – 6,80 zł netto/km).

Ostateczna weryfikacja i akceptacja kosztów naprawy przedmiotowego pojazdu, ustalonych przez warsztat naprawczy, nastąpiła w dniu 20.06.2023r. W międzyczasie przeprowadzono dodatkowe oględziny, wobec nieuwzględnienia przez stronę pozwaną pełnego zakresu powstałych uszkodzeń. Czas potrzebny na zamówienie i dostarczenie części zamiennych wynosił 3 dni robocze. Technologiczny czas naprawy wynosił 22,70 rbg (3 dni). Czas potrzebny na wyschnięcie elementów polakierowanych wynosi 1 dzień. Całościowy czas likwidacji szkody, związany z naprawą i najmem pojazdu zastępczego wynosił 22 dni.

Dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej P. B. (k-72 i nast.)

Sąd zważył, co następuje:

Kwestia odpowiedzialności pozwanej za skutki wypadku z dnia 8.06.2023r. nie była sporna. Powód uzasadnił swoją legitymację wobec pozwanego ubezpieczyciela tym, że nabył wierzytelność o wypłatę odszkodowania, z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego i holowania, od poszkodowanego, na podstawie umowy cesji (art. 509 kc).

Należność dochodzona w pozwie obejmowała różnicę między kosztami wynajmu samochodu zastępczego i kosztami holowania, naliczonymi przez powoda, a wysokością odszkodowania, wypłaconego przez pozwanego ubezpieczyciela. Sporna była wysokość stawki za dobę najmu pojazdu, okres najmu i wysokość kosztów holowania.

Odnośnie stawki dobowej najmu, wskazać na wstępie należy, że poszkodowany nie miał obowiązku poszukiwać podmiotu, oferującego najniższe stawki. Wystarczy, aby stawki najmu pojazdu nie odbiegały rażąco od średnich stawek na rynku lokalnym.

W rozpoznawanej sprawie strona pozwana zarzuciła, że oferowała poszkodowanemu bezgotówkowy wynajem pojazdu zastępczego w jednej ze współpracujących z nią wypożyczalni, bez konieczności ponoszenia jakichkolwiek opłat, za cenę 120 zł za dobę, a poszkodowany nie skorzystał z tej oferty, wynajmując pojazd zastępczy i kontynuując najem od powoda za dużo wyższą cenę.

Jak ustalono, poszkodowany – w chwili zgłoszenia szkody, tj. 10.06.2023r., a zarazem już po zawarciu umowy najmu z powodem - został poinformowany przez ubezpieczyciela sprawcy wypadku o dopuszczalnej wysokości stawki dobowej najmu pojazdu zastępczego, warunkach najmu, i okresie, w którym może korzystać z takiego pojazdu. Po przedstawieniu poszkodowanemu stosownej propozycji organizacji najmu pojazdu zastępczego po niższej stawce, odszkodowanie z tego tytułu powinno być liczone wg stawki, akceptowanej przez stronę pozwaną.

Powołując się na obowiązek poszkodowanego minimalizowania szkody i zmniejszenia jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i art. 826 § 1 kc), strona pozwana wykazała, że przedstawiła poszkodowanemu ofertę, która gwarantowała satysfakcjonujący poziom i zakres usług, a więc najem auta zastępczego w tej samej klasie co uszkodzony za cenę 120 zł za dobę. Poszkodowany mógł skorzystać z oferty pozwanego począwszy od dnia 12.06.2023r., w tym dniu była bowiem realna możliwość podstawienia mu samochodu zastępczego przez podmiot, współpracujący z pozwanym (proces organizacji samochodu zastępczego mógł realnie rozpocząć się następnego dnia po zgłoszeniu szkody i złożeniu takiej propozycji przez pozwanego). Należało przyjąć, że w dniach 9-10-11.06.2023r. (zgłoszenie szkody, organizacja samochodu zastępczego przez podmiot współpracujący z pozwanym) poszkodowany był uprawniony do korzystania z pojazdu, wynajętego od powoda po wyższej stawce. Natomiast począwszy od kolejnego dnia, tj. 12.06.2023r. - ekonomicznie nieuzasadnionym było korzystanie przez poszkodowanego z pojazdu, którego czynsz najmu był dużo wyższy i niewspółmierny do jakości usług, oferowanych przez oba podmioty, przez co takie działanie doprowadziło do zwiększenia rozmiarów szkody. Sąd miał na uwadze, że poszkodowany zapewniany był, że nie ponosi żadnych kosztów w związku z wypożyczeniem auta zastępczego od powoda. Z tego punktu widzenia wybór poszkodowanego oferty powoda był racjonalny, korzystał z podstawionego samochodu nie ponosząc żadnych kosztów najmu, przy czym został zapewniony, że wszystkie koszty pokrywa zakład ubezpieczeń. Oczywiście takie zachowanie powoda nie kreuje obowiązku odszkodowawczego i jego zakresu. W dalszym ciągu zakład ubezpieczeń odpowiada tylko w granicach art. 361 kc. Odszkodowanie ma zrekompensować szkodę, nie może służyć wzbogaceniu powoda.

Rację miał pozwany, powołując się na obowiązek poszkodowanego minimalizowania szkody i zmniejszenia jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i art. 826 § 1 kc). Skorzystanie z oferty, która gwarantowała satysfakcjonujący poziom i zakres usług, a więc najem auta zastępczego w tej samej klasie co uszkodzony za cenę 120 zł za dobę, gwarantowałoby wypełnienie tego obowiązku. Jeśli jednak poszkodowany skorzystał z innej oferty i kontynuował najem u powoda bez uzasadnienia szczególnymi okolicznościami, to wówczas wyższe koszty tej usługi obciążają poszkodowanego, niezależnie od tego, że stawka powoda nie była rażąco wygórowana w porównaniu z cenami innych wypożyczalni na rynku. Nie kwestionując uprawnienia poszkodowanego do wyboru wypożyczalni, wskazać należy, że w sytuacji, gdy dokonał on wyboru, nie kierując się kryterium celowym i ekonomicznym (nie uiścił wynagrodzenia za najem pojazdu w gotówce, lecz w formie cesji wierzytelności, w konsekwencji nie był zainteresowany negocjowaniem cen najmu, skoro i tak, to nie on ponosił ten koszt), to taka decyzja nie może wpływać na obowiązek odszkodowawczy pozwanego. Oferta pozwanego kompensowałaby bowiem szkodę. Powód nie wykazał, że jakość lub zakres usługi, proponowanej przez pozwanego, były gorsze od oferty powoda. Skorzystanie z droższej oferty powoda nie było uzasadnione szczególnymi okolicznościami, nie wynika to również z zeznań świadka. Wynajęcie auta za dużo wyższą stawkę, bez względu na zakres i jakość usług, prowadzi do nieuzasadnionego zwiększenia rozmiarów szkody i nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 826 § 1 kc, w razie zajścia wypadku, ubezpieczający obowiązany jest użyć dostępnych mu środków w celu ratowania przedmiotu ubezpieczenia oraz zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów. Oznacza to zarazem, że poszkodowany nie powinien swoim zachowaniem doprowadzać do zwiększenia rozmiarów szkody. Obowiązkiem poszkodowanego jest podejmowanie działań, zmierzających do zminimalizowania szkody. Brak z jego strony takiego działania nie może zwiększać obowiązku odszkodowawczego ubezpieczyciela, zobowiązanego do naprawienia szkody (por. uz. uchwały SN z dnia 22.04.1997r. III CZP 14/97, OSNC 1997, z. 8, poz. 103; uchwała SN z dnia 16.10.1998r., III CZP 42/98; wyrok SN z dnia 26.11.2002r., I CKN 1993/00).

Strony stosunku najmu samochodu zastępczego, nie mogą w sposób dowolny i z mocą wiążącą dla osób trzecich ustalać wysokości opłat za wynajem. Zgodnie z powołanym art. 826 § 1 kc, ubezpieczający ma obowiązek użycia dostępnych mu środków w celu m.in. zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów. Ubezpieczyciel, odpowiedzialny za szkodę, może oczekiwać od wierzyciela zachowania, zmierzającego do zminimalizowania szkody. Dlatego, ubezpieczyciel nie ma obowiązku zwrócić uprawnionemu każdej kwoty, wskazanej w fakturze, dokumentującej wartość szkody. Zgodnie z art. 354 § 1 kc, dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno - gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. W taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel (§ 2). Nie oznacza to, jak już wyżej wskazano, że uprawniony ma obowiązek poszukiwać najtańszej oferty na rynku. Nie można jednak zaakceptować stanowiska, że kwestia wynajmu i jego kosztów pozostaje poza kontrolą czy też możliwością zajęcia stosownego stanowiska przez ubezpieczyciela. Wybór podmiotu, świadczącego usługę najmu należy do poszkodowanego, jednak decyzja w tym zakresie nie może powodować wzrostu zobowiązania ubezpieczyciela ponad niezbędny, uzasadniony zakres kosztów najmu.

Jako uzasadniony w rozpoznawanej sprawie okres najmu należało przyjąć 22 dni, w oparciu o niekwestionowaną przez strony opinię biegłego sądowego P. B. oraz dokumenty, zgromadzone w aktach szkody.

Ostateczna weryfikacja i akceptacja kosztów naprawy przedmiotowego pojazdu, ustalonych przez warsztat naprawczy, nastąpiła w dniu 20.06.2023r. W międzyczasie przeprowadzono dodatkowe oględziny, wobec nieuwzględnienia przez stronę pozwaną pełnego zakresu powstałych uszkodzeń. Czas potrzebny na zamówienie i dostarczenie części zamiennych wynosił 3 dni robocze; technologiczny czas naprawy - 22,70 rbg (3 dni). Czas potrzebny na wyschnięcie elementów polakierowanych wynosił 1 dzień. Dodatkowo należało uwzględnić czas poświęcony na przygotowanie pojazdu do wydania i samo wydanie (1 dzień), a także czas wolny (2 dni: 24-25.06.2023r.). Całościowy czas likwidacji szkody, związany z naprawą i najmem pojazdu zastępczego wynosił 22 dni.

Co do zasady należało podzielić stanowisko powoda, że poszkodowanej przysługiwał samochód zastępczy do czasu ukończenia naprawy uszkodzonego w przedmiotowym w wypadku samochodu. Jednakże powód nie wykazał żadnych szczególnych okoliczności, uzasadniających przekroczenie okresu naprawy poza zakres uzasadniony, wynikający z opinii biegłego rzeczoznawcy (art. 6 kc). Prowadzący zakład naprawczy w Ś., P. S., nie był w stanie wyjaśnić, dlaczego samochód poszkodowanego został wydany w dniu 13.07.2023r., skoro naprawę zakończono w dniu 7.07.2023r., nie przedłożył też dokumentów, związanych z zamówieniem i odbiorem części zamiennych, wykorzystanych do naprawy przedmiotowego pojazdu (vide: pismo P.S. z dnia 13.05.2024r., k. 108).

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów w zw. z art. 822 kc i art. 436 § 1 kc w zw. z art. 435 kc, art. 361 § 1 i 2 kc, art. 363 § 1 i 2 kc, należne powodowi odszkodowanie z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego obejmuje okres 22 dni, w tym: 3 pierwsze dni wg stawki powoda 307,50 zł za dobę i kolejne 19 dni wg stawki 120 zł za dobę (922,50 zł + 2280 zł = 3202,50 zł). Zasądzona z tego tytułu kwota została pomniejszona o dotychczas wypłaconą bezsporną kwotę 2640 zł (różnica: 562,50 zł). W dalszej części powództwo z tego tytułu podlegało oddaleniu.

Odnośnie kosztów holowania pojazdu uszkodzonego w wypadku, powód przedstawił szczegółowe wyliczenie kosztów holowania pojazdu, a pozwana nie wykazała, aby były one rażąco zawyżone (art. 6 kc). Na podstawie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej P. B. (k-94 i nast.) ustalono, że w 2023r. średnia rynkowa stawka za holowanie pojazdu na rynku lokalnym (woj. (...)) za: załadunek/rozładunek – wynosiła 130 zł netto (100 – 200 zł netto), za dojazd/powrót – 4,25 zł netto/ km (2,50 – 6 zł netto/km), za przewóz uszkodzonego pojazdu – 4,75 zł netto (2,50 – 6,80 zł netto/km). Stawki powoda mieściły się więc w granicach stawek rynkowych. Zauważyć przy tym należy, że sama pozwana, podejmując decyzję o wypłacie odszkodowania z tego tytułu, zastosowała stawki ryczałtowe za holowanie, ustalone arbitralnie i jednostronnie bez wskazania jakichkolwiek podstaw do ich wyliczenia.

W tej sytuacji, zasadnym było zasądzenie na rzecz powoda kwoty, stanowiącej różnicę pomiędzy kosztami dochodzonymi z tego tytułu, a kwotą dotychczas wypłaconą przez pozwanego (1298,88 zł – 800 zł = 498,88 zł).

Odsetki zasądzono zgodnie z żądaniem pozwu, mając na uwadze, że wcześniej powód wezwał pozwanego do dobrowolnej zapłaty kwoty, wskazanej w fakturze, w piśmie z dnia 18.07.2023r., doręczonym w dniu 24.07.2023r., a pozwana, w dniu 24.07.2023r. wydała decyzję o przyznania odszkodowania w zaniżonej wysokości, co rodzi obowiązek zapłaty odsetek (art. 481§1 i 2 kc w zw. z art. 455 kc i art. 817 kc). Obecnie funkcja odszkodowawcza odsetek przeważa nad ich funkcją waloryzacyjną, a zasądzenie odsetek od daty wyrokowania prowadzi w istocie do ich umorzenia za okres przed datą wyroku. Byłoby to nieuzasadnione uprzywilejowania dłużnika, które może skłaniać go do jak najdłuższego zwlekania z opóźnionym świadczeniem pieniężnym, w oczekiwaniu na orzeczenie sądu, znoszące obowiązek zapłaty odsetek za wcześniejszy okres. W szczególności odnosi się to do zobowiązania odszkodowawczego ubezpieczycieli, którzy jako profesjonaliści, mają nie tylko możliwość, ale także obowiązek rzetelnego przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego i ustalenia realnej wysokości należnego odszkodowania.

Orzeczenie w pkt III oparto na przepisach art. 100 zd. 1 kpc i art. 108 § 1 kpc. Powód wygrał sprawę w ~13 % i w takim stosunku winny zostać rozliczone koszty procesu.