Portal Orzeczeń Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kłodzku

UZASADNIENIE

Powódka M. S. pozwem z 25 kwietnia 2024 roku domagała się zasądzenia od strony pozwanej (...) Bank S.A. we W. kwoty 22 297,29zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 25 kwietnia 2024 roku do dnia zapłaty i kosztów procesu. Wniosła też o wydanie wyroku na posiedzeniu niejawnym.

Uzasadniając swoje roszczenie powódka wskazała, że 7 lutego 2023 roku zawarła ze stroną pozwaną umowę kredytu gotówkowego na kwotę 59 042,12zł, z której kwota 40 347,44zł miała zostać przeznaczona na spłatę zobowiązań kredytowych powódki wobec banku, kwoty 1900zł i 10,99zł na cele konsumpcyjne, kwota 10 513,42zł na sfinansowanie prowizji i kwota 6270,27zł na poczet składki ubezpieczeniowej. Powódka podała, że kredyt oprocentowany był stałą stopą procentową, która w dniu zawarcia umowy wynosiła 19,99% w skali roku i miał być spłacony w 60 ratach. Dalej powódka podała, że na całkowity koszt kredytu wskazany w umowie i wynoszący 51 741,85zł składały się prowizja w wysokości 10 513,42zł i odsetki wynoszące za cały okres umowny 34 947,17zł. Powódka wskazała, że pismem z 16 lutego 2024 roku złożyła stronie pozwanej oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, powołując się na wadliwe wyliczenie całkowitej kwoty do zapłaty oraz rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania pożyczki oraz na to, że bank naliczał odsetki nie tylko od całkowitej kwoty pożyczki, lecz również od pobranej prowizji, jednocześnie wskazując że całkowita kwota pożyczki, to kwota wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów pożyczki, które pożyczkodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy. Powódka podała, że umowę zawierała jako konsument, a do umowy mają zastosowanie przepisy ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, która w art. 5 pkt 7 definiuje pojęcie całkowitej kwoty kredytu, która nie obejmuje kredytowanych kosztów kredytu, oraz pojęcie całkowitego kosztu kredytu, który stanowi wszelkie koszty, które konsument zobowiązany jest ponieść w związku z umową o kredyt (odsetki, opłaty, prowizje, marże, koszty usług dodatkowych jak ubezpieczenie). Nie jest dopuszczalne zdaniem powódki prezentowanie tej samej kwoty, np. prowizji, zarówno w ramach całkowitej kwoty pożyczki, jak i w kosztach pożyczki nawet, gdy składniki kosztów pożyczki są kredytowane. W podsumowaniu obszernego wywodu o różnicy między całkowitą kwotą kredytu i całkowitego kosztu kredytu powódka wskazała, że pobieranie przez pożyczkodawcę odsetek od skredytowanej prowizji i ubezpieczenia jest niezgodne z przepisami prawa. Powódka podniosła, że zestawienie w umowie terminów całkowitej kwoty kredytu na sumę 42 247,44zł i kwoty udzielonego kredytu na sumę 59 042,12zł wprowadzało w błąd co do rzeczywistej wielkości oferowanej kwoty pieniężnej, a ponadto bank błędnie wyliczył kwotę odsetek umownych, bo obliczył je zamiast od kwoty 42 247,44zł, to od kwoty 59 042,12zł, a więc również od wliczonej do kwoty kredytu prowizji, a w konsekwencji nieprawidłowo pobierał wyższe raty. Powódka wskazała, że bank rażąco naruszył art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k. i nieprawidłowo poinformował ją o założeniach przyjętych do wyliczenia całkowitej kwoty pożyczki i (...), a w umowie zawarto tylko jedno postanowienie o przysługującym prawie częściowej spłaty kredytu przed terminem, bez uregulowania szczegółowych postanowień odnoszących się do procedury spłaty całości pożyczki, co może prowadzić do wzbogacenia się banku.

W odniesieniu do skorzystania z oświadczenia sankcji kredytu darmowego powódka wskazała, że winna zwrócić tym samym pożyczkę w wartości nominalnej, bez odsetek i kosztów, w terminach określonych w umowie. Na kwotę dochodzoną pozwem składała się pobrana przez kredytodawcę prowizja i uiszczone odsetki, które wynikały z zaświadczenia banku z 22 marca 2024 roku.

W odpowiedzi na pozew z 28 maja 2024 roku strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki kosztów postępowania.

Uzasadniając swoje stanowisko strona pozwana zarzuciła, że prawo powódki do skorzystania z sankcji kredytu darmowego wygasło z upływem roku od dnia wykonania umowy, czyli wypłaty kredytu, to jest z dniem 7 lutego 2024 roku. Dalej podała, że umowa w sposób prawidłowy wskazywała, co jest całkowitą kwotą pożyczki i ile ta kwota wynosiła oraz ile wynosiła całkowita kwota do zapłaty. Wskazała, że z umowy pożyczki jednoznacznie wynika, że prowizja miała być skredytowana, zgodnie z wolą pożyczkobiorcy, a koszty ubezpieczenia wchodzą w skład całkowitych kosztów kredytu, a nie elementu całkowitej kwoty kredytu, gdyż zawarcie ubezpieczenia zgodnie z formularzem informacyjnym było w przypadku tej umowy obowiązkowe. Wskazała zatem, że koszty ubezpieczenia zgodnie z art. 5 ust 1 pkt 6b ustawy wchodzą w skład całkowitych kosztów kredytu wyłącznie w sytuacji, gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu, a wbrew twierdzeniom powódki, dopuszczalne jest pobieranie odsetek od części pożyczki przeznaczonej na zapłatę prowizji. W tym zakresie powołała się na art. 5 pkt 7 u.k.k. oraz na stanowisko zawarte w licznych judykatach sądów powszechnych, dopuszczających możliwość naliczania odsetek od skredytowanej prowizji.

Reasumując, strona pozwana wskazała, że zarzuty powódki co do błędnego wyliczenia całkowitej kwoty do zapłaty, która obejmowała też odsetki od prowizji oraz zarzut przyjęcia błędnej całkowitej kwoty kredytu, były bezzasadne, a nadto że bank udzielił powódce wszelkich informacji niezbędnych do podjęcia decyzji o zawarciu umowy, zaś samo oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego zostało złożone po upływie terminu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka M. S. 7 lutego 2023 roku zawarła ze stroną pozwaną (...) Bank S.A. we W. Umowę o kredyt gotówkowy plus numer (...) (dalej: umowa), na podstawie której powódce udzielono pożyczkę gotówkową w kwocie 59 042,12zł. Suma ta obejmowała środki przeznaczone na cele konsumpcyjne w kwocie 1900zł, środki przeznaczone na spłatę zobowiązań powódki względem strony pozwanej w kwocie 40 347,44zł, środki przeznaczone na sfinansowanie składki z tytułu ubezpieczenia indywidualnego w kwocie 6270,27zł, środki przeznaczone na sfinansowanie prowizji banku w kwocie 10 513,42zł i środki przeznaczone na sfinansowanie opłaty za wybrany sposób przekazania środków na cele konsumpcyjne w kwocie 10,99zł.

Bank zobowiązał się uruchomić kredyt niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 5 dni roboczych od daty zawarcia umowy. Oprocentowanie umowy było stałe i wynosiło 19,99% w stosunku rocznym, a sumę odsetek umownych określono na kwotę 34 947,17zł. Jako całkowitą kwotę pożyczki (bez kredytowanych kosztów) określono sumę 42 247,44zł, a jako całkowity koszt pożyczki sumę 51 741,85zł, zaś całkowita kwota do zapłaty przez pożyczkobiorcę wynosiła 93 989,29zł. Całkowita kwota do zapłaty jest sumą całkowitej kwoty pożyczki i całkowitego kosztu pożyczki.

Rzeczywista roczna stopa oprocentowania zgodnie z umową wynosiła 44,37% i stanowiła całkowity koszt kredytu wyrażony jako wartość procentowa dla całkowitej kwoty kredytu wynoszącej 42 247,44zł, a do wyliczenia wskazanych wartości przyjęto, że umowa pożyczki będzie obowiązywać przez czas, na który została zawarta oraz że bank i pożyczkobiorca wypełnią zobowiązania w terminach określonych w umowie. Pożyczkobiorca zobowiązał się do zapłaty oprócz odsetek także kosztów, obejmujących prowizję za udzielenie pożyczki, opłaty za wybrany sposób przekazania udostępnianych środków i składki z tytułu ubezpieczenia indywidualnego.

Pożyczkobiorca zobowiązany był do spłaty pożyczki wraz z odsetkami w 60 ratach kapitałowo-odsetkowych, płatnych w okresach miesięcznych do 10-go dnia każdego miesiąca, począwszy od marca 2023 roku w ratach po 1578,48zł, a ostatnia rata 1578,37 zł do 10 lutego 2028 roku. Pożyczkobiorca był uprawniony do dokonania w każdym czasie spłaty całości lub części kredytu przed terminem określonym w umowie, nie będąc zobowiązanym do zapłaty prowizji za wcześniejszą spłatę

(Dowód: -umowa o kredyt gotówkowy plus z 07.02.2023 r., k. 15-16v. akt, -wniosek o udzielenie kredytuj gotówkowego, k. 51 akt, -formularz informacyjny i Tabela opłat i prowizji, k. 52-54 akt)

W okresie od 17 marca 2023 roku do 8 marca 2024 roku powódka wpłaciła na rzecz strony pozwanej łącznie 20 329,86zł, w tym (...),71złzł tytułem spłaty kapitału, 11 783,87zł tytułem spłaty odsetek, 155,87zł tytułem opłat dodatkowych i 3,41zł tytułem odsetek karnych.

(Dowód: -wykaz wpłat zaksięgowanych na poczet umowy stron, k. 22 akt)

Pismem z 16 lutego 2024 roku, doręczonym 22 lutego 2024 roku, powódka złożyła stronie pozwanej oświadczenie w trybie art. 45 ust. 1 u.k.k. o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, powołując się na wadliwe wyliczenie i wskazanie całkowitej kwoty do zapłaty oraz rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania pożyczki, brak podania wszystkich założeń oraz przyjęcie błędnych założeń do wyliczenia (...), gdyż naliczano odsetki nie tylko od całkowitej kwoty pożyczki, co skutkowało tym, że pożyczkobiorca nie został poinformowany we właściwy sposób o (...), o wysokości całkowitej kwoty do zapłaty, wysokości odsetek dziennych od udzielonej pożyczki. Powódka oświadczyła, że wszystkie dokonane wpłaty z tytułu umowy ponad raty kapitałowe (m.in. odsetki i prowizja) stanowią świadczenie nienależne na podstawie art. 410 k.c. w zw. z art. 405 k.c. i wezwała stronę pozwaną do ich zapłaty na podany w oświadczeniu numer rachunku bankowego.

(Dowód: -oświadczenie z 16.02.2024r. z wydrukiem śledzenia przesyłki, k. 17-19 akt)

W odpowiedzi z 22 marca 2024 roku pozwany bank wskazał na brak podstaw do uznania żądania i podał, że umowa zawiera wszystkie elementy przewidziane ustawą podane w sposób wyczerpujący i jasny, nadto nie naruszają one przepisów prawa i nie zawierają postanowień, które mogłoby mieć charakter klauzul niedozwolonych.

(Dowód: -pismo strony pozwanej z 22.03.2024r., k. 20-21 akt)

Pismem z 15 kwietnia 2024 roku, doręczonym 17 kwietnia 2024 roku, powódka wezwała stronę pozwaną do zapłaty kwoty 22 297,29zł w terminie 7 dni od otrzymania wezwania tytułem pobranej prowizji za udzielenie pożyczki (10 513,42zł) i zapłaconych odsetek umownych (11 783,87zł).

(Dowód: -wezwanie do zapłaty z 15.04.2024r. z wydrukiem śledzenia przesyłki, k. 23-27 akt)

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentów przedłożonych przez strony, których prawdziwości nie kwestionowano i nie budziła ona wątpliwości Sądu. Na ich podstawie ustalono istotne dla oceny żądania pozwu warunki łączącej strony umowy oraz datę i treść złożonego oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Strony nie kwestionowały wzajemnych twierdzeń co do wysokości pobranych przez bank kwot wpłacanych przez powódkę na poczet realizacji umowy ani faktu dokonania wypłaty pożyczki przez stronę pozwaną w terminie umownym.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powódka swoje roszczenie opierała na fakcie złożenia stronie pozwanej oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego na podstawie przepisu art. 45 ust. 1 u.k.k. z uwagi na wadliwe wyliczenie i błędne wskazanie całkowitej kwoty do zapłaty oraz rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania w związku z tym, że do kwoty pożyczki wliczono skredytowaną prowizję, a następnie naliczano odsetki od całej kwoty, nie zaś od samego kapitału. Pozwany bank broniąc się przed żądaniem pozwu wskazywał, że uprawnienie do skorzystania z sankcji kredytu darmowego ograniczone jest rocznym terminem prekluzyjnym, który w przypadku powódki upłynął, a zatem jej uprawnienie wygasło, a niezależnie od tego żądanie było i tak co do zasady nieusprawiedliwione.

W pierwszej kolejności ocenić należało kwestię dochowania terminu do skorzystania z uprawnienia przewidzianego w art. 45 ust.1 u.k.k., w dalszej czy było ono uzasadnione, to jest czy doszło do naruszenia przez bank obowiązku z art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k. i w konsekwencji, czy zasadne jest domaganie się w oparciu o art. 405 k.c. w zw. z art. 410 k.c. zwrotu pobranych przez bank świadczeń w postaci odsetek oraz prowizji. Skorzystanie z sankcji kredytu darmowego ma bowiem ten skutek, że pozbawia kredytodawcę przychodów z tytułu umowy (kosztów i odsetek), które stają się świadczeniem nienależnym. Wykonanie przez konsumenta wskazanego uprawnienia powoduje, z chwilą doręczenia kredytodawcy oświadczenia woli konsumenta, zmianę treści stosunku prawnego; dochodzi do konwersji umowy z odpłatnej w nieodpłatną. Wykonanie uprawnienia z art. 45 ust. 1 u.k.k. ma działanie ex tunc, ale ze skutkami na przyszłość w tym znaczeniu, że powstaje zobowiązanie kredytodawcy do zwrotu świadczeń, których podstawa odpadła. Z chwilą złożenia skutecznego oświadczenia konsument przestaje być zobowiązany do zapłaty odsetek kapitałowych i innych kosztów należnych kredytodawcy, a jeśli takie odsetki lub koszty uprzednio zapłacił to uprawniony jest do żądania ich zwrotu na zasadzie art. 405 k.c. w zw. z art. 410 k.c.

W ocenie Sądu powódka nie dochowała terminu do skorzystania z uprawnienia sankcji kredytu darmowego, a wygaśnięcie tego uprawnienia czyniło żądanie pozwu a limine niezasadnym.

Zgodnie z przepisem art. 45 ust. 5 u.k.k. uprawnienie związane z sankcją kredytu darmowego wygasa po upływie roku od dnia wykonania umowy. Sąd podziela pogląd, wedle którego chodzi o dzień wykonania umowy przez kredytodawcę, czyli dzień przekazania kwoty kredytu/pożyczki kredytobiorcy (por. wyrok SO w Poznaniu z 13.06.2018r., XIV C 1375/17, Lex nr 2515155, wyrok SR w Zawierciu z 30.11.2021r., I C 1400/20, Lex nr 3341525, wyrok SR dla Warszawy-M. w W. z 3.11.2022r., II C 2736/22, Lex nr 3448286, wyrok SR dla Warszawy-M. w W. z 10.11.2022r., II C 2939/22, Lex nr 3448284, wyrok SR dla Warszawy-M. w W. z 10.11.2022r., II C 2943/22, Lex nr 3448285 czy wyrok SR w Giżycku z 9.03.2023r., I C 583/22, Lex nr 3516150). Sądowi znane są poglądy orzecznictwa i doktryny, wedle których roczny termin liczony jest od dnia wykonania umowy także przez konsumenta, więc de facto po spłaceniu przez niego kredytu/pożyczki w całości, jednak Sąd w składzie orzekającym ich nie podziela. Należy zauważyć, że uchybienia kredytodawcy mogą być różnego rodzaju i nie wszystkie muszą istnieć w chwili zawierania umowy i wypłacania pożyczki. Przykładem może być zaniechanie udzielenia kredytobiorcy informacji wymaganej przepisami prawa, który to stan może istnieć permanentnie przez cały czas trwania umowy. W niniejszej sprawie taka sytuacja nie występuje. Okoliczności, na które powołano się w oświadczeniu oraz w pozwie istniały już w chwili zawarcia umowy (powoływane nieprawidłowe określenie całkowitej kwoty pożyczki i (...)). Powódka znała warunki umowy w chwili jej zawierania (7 luty 2023 rok), nie twierdziła i nie dowodziła, by bank nie wypłacił pożyczki w terminie umownym (niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 5 dni roboczych, tj. do dnia 14 lutego 2023 roku), a strona pozwana w odpowiedzi na pozew wskazała, że umowę wykonano w dniu jej zawarcia (7 luty 2023 rok). Oświadczenie z 16 lutego 2024 roku było już w dacie jego sporządzania spóźnione. Sąd stoi na stanowisku, że nieracjonalne byłoby przyjęcie, że w przypadku powódki roczny termin do skorzystania z uprawnienia wynikającego z art. 45 ust. 1 u.k.k. wygasnąć miałby dopiero po zakończeniu spłaty pożyczki przez powódkę. Skoro uprawnienie prawokształtujące (jakim niewątpliwie jest to z art. 45 ust. 1 u.k.k., gdyż aktualizuje się w momencie złożenia przez uprawnionego oświadczenia i ograniczone jest terminem, którego przekroczenia skutkuje jego wygaśnięciem) powstaje z chwilą, gdy kredytodawca naruszył obowiązek objęty sankcją kredytu darmowego, to nielogicznym byłoby przyjmowanie, ż roczny termin na skorzystanie z sankcji kredytu darmowego ma trwać aż do spłacenia (wykonania) kredytu przez pożyczkobiorcę. Celem terminu z art. 45 ust. 5 u.k.k. jest stabilizacja obrotu i wykluczenie sytuacji, w których możliwość powołania się na sankcję kredytu darmowego i potencjalna zmiana treści zobowiązania istniałaby w przypadku zobowiązań długoterminowych nawet kilkanaście lat, pozbawiając kredytodawcę pewności co do kształtu relacji łączącej go z konsumentem (podobnie M. Grochowski w: K. Osajda, Komentarz do ustawy o kredycie konsumenckim, Legalis). Celem regulacji jest z jednej strony stworzenie konsumentowi odpowiednich warunków do podjęcia decyzji o związaniu się umową, a z drugiej ustabilizowanie stosunku prawnego, by pożyczkodawca nie pozostawał w nieskończoność w niepewności co do zakresu swojej wierzytelności.

Już z tej przyczyny powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie, jednak niezależnie od powyższego Sąd ocenił żądania powódki jako niesłuszne co do zasady.

Uprawnienie z art. 45 u.k.k. powiązane jest z naruszeniem przez kredytodawcę przepisów art. 29 ust.1, art. 30 ust. 1 pkt 1–8, 10, 11, 14–17, art. 31–33, art. 33a, art. 36a–36c ustawy. Odnoszą się one do formy zawarcia umowy, danych jakie ma ona zawierać, zasad i terminów spłaty, oprocentowania, sposobu zabezpieczenia, informacji dotyczących przedterminowej spłaty, maksymalnej wysokości opłat i odsetek oraz pozaodsetkowych kosztów.

Powódka powołała się na wyrok (...) z 21 kwietnia 2016r., C-377/14, E. R. i H. R. przeciwko F. a.s. W wyroku tym wskazano, że: „całkowita kwota kredytu w rozumieniu art. 3 lit. l i art. 10 ust. 2 dyrektywy (...) nie obejmuje żadnych kwot, których przeznaczeniem jest wywiązanie się ze zobowiązań podjętych w ramach odnośnej umowy o kredyt, takich jak koszty administracyjne, odsetki, opłata za udzielenie kredytu czy wszelkie inne typy kosztów, które musi ponieść konsument” (pkt 86 wyroku). Lektura orzeczenia wskazuje, że dotyczy ono zakresu pojęcia „całkowita kwota kredytu” na potrzeby ustalania rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania. Trybunał zajmował się kwestią wykonywania obowiązków informacyjnych wobec konsumenta, a nie analizował zasad naliczania odsetek od kredytu konsumenckiego. Ponadto z umowy stron wynika, że rozróżniono pojęcia całkowitej kwoty kredytu i całkowitego kosztu kredytu. Z umowy jasno wynika, co składa się na poszczególne kwoty; wymieniono kwotę pożyczki, jakiej bank udzielił pożyczkobiorcy tj. 59 042,12zł i wskazano, co się na nią składa i jakie koszty zgodnie z wolą pożyczkobiorcy podlegają kredytowaniu. Wskazano, że całkowita kwota pożyczki bez kredytowanych kosztów wynosi 42 247,44zł, a pożyczkobiorca zobowiązał się do zapłaty przy wypłacie pożyczki kosztów, obejmujących miedzy innymi prowizję. Ponadto sprecyzowano całkowity koszt pożyczki na kwotę 51 741,85zł i całkowitą kwotę do zapłaty na kwotę 93 989,29, która stanowiła sumę całkowitej kwoty pożyczki i całkowitego kosztu pożyczki. Wskazano wysokość (...). Umowa jasno zatem precyzowała wszystkie parametry w sposób niewprowadzający w błąd. Kwota udzielonej pożyczki była wyższa niż całkowita kwota pożyczki, albowiem zawierała w sobie kwotę prowizji, co było prawidłowe, bowiem prowizja również została skredytowana, czemu powódka nie przeczyła. Pożyczkobiorcy znana była wysokość całkowitego kosztu pożyczki, bowiem były z góry określone w umowie i sprecyzowane konkretną kwotą, a więc w sposób spełniający kryteria z art. 5 pkt 6 u.k.k. Koszty ubezpieczenia zgodnie art. 5 ust. 1 pkt 6b wchodzą zaś w skład całkowitych kosztów kredytu wtedy, gdy ich poniesienie jest niezbędne dla uzyskania kredytu. W niniejszej sprawie ubezpieczenie było warunkiem jego udzielenia.

Powódka wskazywała, że bank wadliwe wyliczył i wskazał całkowitą kwotę do zapłaty i (...), bo naliczał odsetki umowne także od prowizji. Wskazywała, że z art. 5 ust. 10 u.k.k. wynika, że kredytobiorca może naliczać odsetki tylko od kwoty kapitału rzeczywiście udostępnionego. Powódka błędnie interpretuje tą regulację, zawężając rozumienie pojęcia kapitału rzeczywiście udostępnionego do rzeczywiście udostępnionych pożyczkobiorcy środków. Z art. 5 ust. 10 u.k.k. wynika, że stopa oprocentowania kredytu to stopa oprocentowania wyrażona jako stałe lub zmienne oprocentowanie stosowane do wypłaconej kwoty na podstawie umowy o kredyt w stosunku rocznym. Regulację art. 5 ust. 10 u.k.k. należy rozumieć tak, że w sytuacji gdyby konsumentowi udzielono kredytu konsumenckiego w wysokości 10 000 zł, ale konsument złożyłby dyspozycję wypłaty jedynie co do 7000 zł, to podstawą naliczenia odsetek byłaby kwota 7 000 zł, tj. ta część kredytu, która faktycznie została przekazana konsumentowi na jego cele. Przy czym cele te mogą być różne. Bank może udzielić pożyczki w celu konsumpcyjnym wraz z wypłatą środków do rąk pożyczkobiorcy, czy też w celu refinansowania innych zobowiązań z przekazaniem środków na rzecz tych podmiotów, czy też w celu sfinansowania jakiejś usługi/towaru, który nabywa pożyczkobiorca. Powódka, jak wynikało z umowy, zleciła przekazanie części pożyczki na spłatę wierzytelności kredytowej wobec strony pozwanej, część została jej wypłacona na cele konsumpcyjne, a część przekazana bankowi na poczet prowizji, która została skredytowana, skoro nie została uiszczona przez pożyczkobiorcę z własnych środków. Cała zatem kwota udzielonej pożyczki została spożytkowana na cele powódki, także prowizja, którą skredytował bank. Zastrzeżenie prowizji jest prawnie dopuszczalne. Została ona skredytowana, skoro powódka nie mogła lub nie chciała pokryć jej z własnym środków. Skoro prowizję skredytowano, to zdaniem Sądu bank mógł domagać się odsetek umownych także od skredytowanej prowizji. Udzielenie pożyczki w celu uiszczenia prowizji niczym się nie różni od udzielenia pożyczki na inne cele i nie ma przyczyny, dla której bank miałby kredytować prowizję darmo. Gdyby bank prowizję otrzymał od klienta od razu przy zawarciu umowy, mógłby środkami tymi obracać i uzyskać z nich korzyść. W sytuacji, gdy prowizja jest kredytowana, to jej spłata jest rozłożona w czasie. Zdaniem powódki w takiej sytuacji nie powinna być oprocentowania, czyli winna być spłacana bankowi bez żadnego wynagrodzenia, dlatego że fizycznie te środki nie zostały pożyczkobiorcy wypłacone. Gdyby wykładnię pojęcia kapitału rzeczywiście udostępnionego ograniczyć do pieniędzy rzeczywiście przekazanych pożyczkobiorcy zgodnie z tokiem rozumowania powódki, to kredyty konsolidacyjne także nie powinny podlegać oprocentowaniu. Wskazać należy, że to, czy bank rzeczywiście wypłacił środki do rąk pożyczkobiorcy, czy też przelał je na rzecz innego podmiotu, czy pobrał na poczet prowizji, nie ma znaczenia w sytuacji gdy przekazanie pożyczonych środków, służyło celom pożyczkobiorcy. Gdyby prowizja i składka ubezpieczeniowa nie zostały skredytowane, to powódka umowy by nie zawarła, bo jednym z jej warunków była zapłata tychże.

Sąd stoi na stanowisku, że żaden przepis prawa nie zabrania pobierania odsetek od prowizji, która podobnie jak kwota pożyczki została skredytowana. W licznych orzeczeniach judykatura opowiada się za dopuszczalnością takiej operacji (np. wyrok SO w Poznaniu z 27.05.2022r., XIV C 210/22, Lex nr 3440970; wyrok SR dla m.st. W. z 27.06.2022r., I C 284/22, Lex nr 3501043; wyrok SO w Gliwicach z 25.10.2022r., I C 257/22, Lex nr 3550333; wyrok SR dla Warszawy-M. w W. z 27.12.2022r., II C 3085/22, Lex nr 3505069; wyrok SR w Ciechanowie z 25.01.2023r., I C 185/22, Lex nr 3504213 czy wyrok SO w Warszawie z 31.03.2023r., V Ca 3217/22, Lex nr 3553822). Sąd Najwyższy w postanowieniu z 15.06.2023r., I CSK 4175/22, wskazał że: „Umowa kredytu bankowego może przewidywać obowiązek zapłaty przez kredytobiorcę odpowiedniej przygotowawczej prowizji kredytowej na rzecz banku-kredytodawcy (art. 69 ust. 2 pkt 9 pr. bank.). Stanowi ona obok odsetek kapitałowych dodatkowe wynagrodzenie banku kredytodawcy za faktyczną gotowość do wykonania umowy kredytowej i wydania kredytobiorcy na jego żądanie określonej sumy kredytu. Wykonanie to następuje w wyniku skorzystania przez kredytobiorcę z sumy kredytu w sposób wskazany w umowie kredytowej, tj. transferu tej sumy do majątku kredytobiorcy. [...] termin i sposób zapłaty tzw. przygotowawczej prowizji kredytowej może być określony w umowie kredytu bankowego (art. 69 ust. 2 pkt 9 pr. bank.). Obowiązek zapłaty tej prowizji może powstać już w chwili oddania przez bank sumy kredytu do dyspozycji kredytobiorcy. Jeśli tak skonstruowana jest umowa, a kredytobiorca na te warunki przystaje i zdecyduje się do zapłaty prowizji przygotowawczej nie ze środków własnych, które by przekazał bankowi, lecz ze środków, o których udostępnienie umówił się z bankiem, to środki przekazane na ten cel kredytobiorcy zwiększają jego zadłużenie kredytowe, które powinno być spłacane zgodnie z harmonogramem i z obciążeniem odsetkowym uzgodnionym przez strony”.

Za dopuszczalnością naliczania odsetek od kredytowanej prowizji opowiada się także doktryna, w tym T. C., który w komentarzu do art. 5 u.k.k. szeroko uzasadnił dopuszczalność naliczania odsetek od kredytowanej prowizji, wskazując między innymi , że w polskim prawie cywilnym odsetki nalicza się od sumy pieniężnej (art. 359 § 1 k.c.) stanowiącej przedmiot świadczenia pieniężnego (art. 481 § 1 k.c.), a wierzycielowi przysługuje wierzytelność o spełnienie takiego świadczenia oraz roszczenia o zapłatę odsetek. Roszczenia te są związane z wierzytelnością (art. 509 § 1 k.c.), a suma wierzytelności stanowi podstawę naliczania odsetek. Identyczne reguły winno się stosować, gdy udzielono kredytu konsumenckiego. Kredytodawcy przysługuje wtedy wierzytelność wobec kredytobiorcy o zapłatę kapitału kredytu (w tym jego części wykorzystanej do pokrycia kosztów). Suma całego kapitału wyznacza podstawę obliczania odsetek należnych kredytodawcy. Zakaz anatocyzmu obejmuje tylko naliczanie odsetek za opóźnienie od zaległych odsetek (art. 481 § 1 k.c.). Dopuszczalne jest wyznaczanie odsetek od innych sum pieniężnych (arg. a contrario). Autor wskazał, że za tym stanowiskiem przemawia też wykładnia językowa art. 5 pkt 10 (sformułowanie: „oprocentowanie stosowane do wypłaconej kwoty”). Powołany przepis nie wymaga, aby wypłata nastąpiła do rąk konsumenta. Wypłaty można również dokonać w celu pokrycia zobowiązań konsumenta (arg. lege non distinguente). Wypłacone środki nie muszą wchodzić do jego majątku (zwiększać aktywa); mogą być wykorzystane do umorzenia jego zobowiązań (obniżenia pasywów), niezależnie od osoby spłaconego wierzyciela. Ponadto zdaniem autora wnioski te potwierdza też wykładnia systemowa. Na tle przepisów o kredycie bankowym (art. 69 ust. 2 pkt 2 pr. bank.) przyjmuje się, że odsetki nalicza się od całości kapitału kredytu, niezależnie od sposobu wypłacenia tego kapitału (do rąk konsumenta, na spłatę jego zobowiązań). Dotyczy to zwłaszcza przypadków, gdy wykorzystanie kapitału na poszczególne cele następuje na podstawie dyspozycji kredytobiorcy. Także wykładnia funkcjonalna przemawia za dopuszczeniem naliczania odsetek od części kredytu przeznaczonego na pokrycie kosztów. Nie ma zatem merytorycznych podstaw, by odmiennie ustalać oprocentowanie w zależności od technicznego sposobu sfinansowania takich kosztów w transakcji kredytowej. Powódka zarzucała także, że Bank nieprawidłowo ustalił (...). Ten zarzut także był niesłuszny. Z umowy wynikało, że kwota pożyczki, jest oprocentowana według stałej stopy procentowej, która w dniu zawarcia umowy wynosi 19,99% w stosunku rocznym. Jeśli suma kapitału pożyczki jest znana, to możliwe jest podanie kwoty odsetek wyliczonej według stawki obowiązującej na dzień kalkulacji. Powódka nieprawidłowego ustalenia (...) upatrywała w tym, że przy jego wyliczeniu uwzględniono kwotę prowizji. Jak jednak również już wyżej wskazano bank miał uprawnienie do tego, by naliczać odsetki od skredytowanej prowizji, a zatem by do podstawy, od której obliczono (...) wliczać kwotę prowizji.

W sprawie brak było podstaw do uwzględnienia wniosku powódki o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego. Strona pozwana nie kwestionowała sposobu wyliczenia przez powódkę żądanej kwoty, która wynikała z zaświadczenia banku. Przeprowadzanie tego dowodu byłoby niecelowe i zmierzałoby jedynie do nieuzasadnionego przedłużania postępowania.

Powódka wiedziała jak kształtują się koszty pożyczki; istotne parametry umowy pożyczki zostały sformułowane w sposób jednoznaczny i nienaruszający dobrych obyczajów oraz interesów pożyczkobiorcy, tym bardziej w sposób rażący (art. 385 ¹ k.c.). Prowizja, a zatem prawnie dopuszczalne wynagrodzenie Banku, ustalone zostało na poziomie standardowo stosowanym w umowach pożyczek bankowych i utrzymanym w rozsądnych granicach, biorąc pod uwagę wysokość całkowitej kwoty pożyczki, bez kredytowanych kosztów pożyczki i okres trwania umowy. Umowa nie zawierała abuzywnych postanowień.

Z tych przyczyn powództwo oddalono, o czym orzeczono jak w punkcie I wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na zasadzie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zasądzając od powódki na rzecz strony pozwanej kwotę 3634zł, na którą składały się dwie opłaty skarbowe od pełnomocnictw w kwotach po 17zł oraz kwota 3600zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika według stawki z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Koszty procesu należne są wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, w myśl art. 98 §1 ¹ k.p.c.

O tym orzeczono jak w punkcie II wyroku.

ZARZĄDZENIE

1.  proszę wydrukować i załączyć do akt zpo odpisów wyroku oraz wniosek o przedłużenie terminu do sporządzenia uzasadnienia,

2.  odnotować uzasadnienie,

3.  odpis wyroku wraz z uzas. doręczyć pełn. powódki.

(w dniach 29 czerwca 2024r. – 31 lipca 2024r. niezdolność do pracy referenta)

01.08.2024r.