Portal Orzeczeń Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kłodzku

UZASADNIENIE

T. P., prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) z/s w B., wniósł pozew przeciwko Towarzystwu (...) w W. o zapłatę kwoty 1583,01 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 21.08.2023r. do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, w związku z kolizją drogową z dnia 3.07.2023r., której sprawca ubezpieczony był u strony pozwanej od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Podał, że w związku z likwidacją szkody w swoim pojeździe, poszkodowany w okresie od 3 do 14 lipca 2023r. (11 dni) wynajął od powoda samochód zastępczy, uzgadniając stawkę dobową za najem w wysokości 200 zł netto (246 zł brutto), co odpowiadało cenom rynkowym. Powód podał, że nabył wierzytelność na podstawie umowy cesji.

Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa. Zarzuciła brak konieczności odpłatnego najmu pojazdu zastępczego, skoro poszkodowany dysponował innym pojazdem. Podniosła, że zaproponowała poszkodowanemu bezgotówkowy najem pojazdu zastępczego od współpracującego z pozwaną podmiotu, wg niższej stawki. Poszkodowany nie skorzystał z tej oferty i wynajął pojazd za cenę przewyższającą ofertę pozwanej, czym doprowadził do nieuzasadnionej eskalacji rozmiaru szkody.

Interwenient uboczny (...) Oddział w Polsce wniósł o oddalenie powództwa, zarzucając poszkodowanemu naruszenie obowiązku minimalizacji szkody.

Stan faktyczny:

W dniu 3.07.2023r. w kolizji drogowej uszkodzony został samochód marki A. (...), (...), będący własnością A. D.. Pozwany był ubezpieczycielem sprawcy wypadku z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych.

Na czas likwidacji szkody, poszkodowany wynajął od powoda samochód zastępczy marki T. (...), z którego korzystał w okresie od 3 do 14.07.2023r., po stawce 246 zł za dobę (200 zł netto).

Bezsporne.

Sąd ustalił:

Uszkodzony w wypadku samochód, będący własnością A. D., użytkowany był przez jego syna J. D., który wykorzystywał pojazd do dojazdów do pracy, szkoły i innych codziennych spraw. Przy wynajmie pojazdu zastępczego istotne było dla poszkodowanego, aby z pojazdu mógł korzystać jego syn w dotychczasowym zakresie.

Poszkodowany zgłaszał szkodę wraz z synem J., podając do kontaktu adres e-mail J. D..

Dowód: zeznania świadków: A. D. (k-95) i J. D. (k-157).

W dniu 5.07.2023r. pozwany nadał do poszkodowanego e-mail, na adres syna poszkodowanego dziasek0419@gmail.com, do którego dołączył pismo z informacją o zasadach zwrotu kosztów pojazdu zastępczego oraz propozycją skorzystania z oferty wypożyczalni współpracujących z pozwanym Towarzystwem. Celem zorganizowania pojazdu zastępczego należało skontaktować się pod podanym numerem telefonu. Pozwany poinformował zarazem, że w przypadku wynajęcia pojazdu zastępczego we własnym zakresie, koszt wynajmu zostanie uznany do wysokości stawki obowiązującej w partnera pozwanego, tj. 83 zł (netto).

Dowód: pismo pozwanego z 5.07.2023r. (k-36-38)

Poszkodowany został poinformowany przez powoda, że zawarł umowę z wypożyczalnią, która nie współpracuje z ubezpieczycielem sprawcy wypadku, a jest podmiotem świadczącym usługi na wolnym rynku.

Dowód: oświadczenia poszkodowanego (k-10)

Na podstawie umowy cesji wierzytelności z dnia 19.07.2023r. poszkodowany sprzedał powodowi wierzytelność z tytułu kosztów najmu w.w. pojazdu zastępczego, w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 3.07.2023r.

Dowód: umowa cesji (k-6).

Pismem z dnia 19.07.2023r. powód wezwał stronę pozwaną do zapłaty kwoty 2706 zł, tytułem odszkodowania zgodnie z doł. fakturą nr (...) za wynajem auta zastępczego. Pozwany odmówił wypłaty odszkodowania, wskazując, że poszkodowany był w posiadaniu innego pojazdu marki V. (...), którym mógł zastąpić uszkodzony pojazd. Kolejnym pismem strona pozwana poinformowała o przyznaniu odszkodowania w kwocie 1122,99 zł, po weryfikacji stawki dobowej najmu do kwoty 83 zł (netto). Pismem z dnia 19.09.2023r. powód wezwał stronę pozwaną do zapłaty kwoty 1583,01 zł, tytułem uzupełnienia odszkodowania zgodnie z doł. Wcześniej fakturą nr (...).

Dowód: pisma powoda; decyzje w sprawie szkody (k-12-19).

Pojazd sprawcy zdarzenia marki F. (...) ubezpieczony był w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zarówno u pozwanego, jak i u przypozwanego (...) Oddział w Polsce.

Dowód: pismo (...) z dnia 6.07.2023r. (k-57).

Średnia rynkowa stawka za najem pojazdu zastępczego w 2023r. z „OC sprawcy” na rynku lokalnym województwa (...), za pojazd należący do grupy samochodów osobowych z segmentu C, kształtowała się na poziomie około 155 zł netto za dobę; zakres obowiązujących stawek wynosił od 118 zł do 250 zł netto za dobę.

Dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej P. B. (k-108 i nast.).

Sąd zważył, co następuje:

Kwestia odpowiedzialności pozwanej za skutki wypadku z dnia 3.07.2023r. nie była sporna. Powód uzasadnił swoją legitymację wobec pozwanego ubezpieczyciela tym, że nabył wierzytelność o wypłatę odszkodowania, z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego, od poszkodowanego, na podstawie umowy cesji (art. 509 kc).

Należność dochodzona w pozwie obejmowała różnicę między kosztami wynajmu samochodu zastępczego, naliczonymi przez powoda, a wysokością odszkodowania, wypłaconego przez pozwanego ubezpieczyciela. Sporna była wysokość stawki za dobę najmu pojazdu.

Odnośnie stawki dobowej najmu, wskazać na wstępie należy, że poszkodowany nie miał obowiązku poszukiwać podmiotu, oferującego najniższe stawki. Wystarczy, aby stawki najmu pojazdu nie odbiegały rażąco od średnich stawek na rynku lokalnym. Jak wynika z opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej P. B., średnia rynkowa stawka za najem pojazdu zastępczego w 2023r. z „ OC sprawcy” na rynku lokalnym województwa (...), za pojazd, należący do grupy samochodów osobowych z segmentu C, kształtowała się na poziomie 155 zł netto za dobę; zakres obowiązujących stawek wynosił od 118 zł do 250 zł netto za dobę. Stawka, zastosowana przez powoda (200 zł netto/dobę) mieściła się zatem w stawkach rynkowych i nie odbiegała rażąco od średnich stawek na rynku lokalnym.

W rozpoznawanej sprawie strona pozwana zarzuciła, że oferowała poszkodowanemu bezgotówkowy wynajem pojazdu zastępczego w jednej ze współpracujących z nią wypożyczalni, bez konieczności ponoszenia jakichkolwiek opłat, za cenę 102,09 zł (brutto) za dobę, a poszkodowany nie skorzystał z tej oferty, wynajmując pojazd zastępczy i kontynuując najem od powoda za dużo wyższą cenę.

Zarzut pozwanej zasługiwał częściowo na uwzględnienie. Jak ustalono, w dniu 5.07.2023r. pozwany nadał do poszkodowanego e-mail, na wskazany adres syna poszkodowanego, do którego dołączył pismo z informacją o zasadach zwrotu kosztów pojazdu zastępczego oraz propozycją skorzystania z oferty wypożyczalni współpracujących z pozwanym Towarzystwem. Celem zorganizowania pojazdu zastępczego należało skontaktować się pod podanym numerem telefonu. Pozwany poinformował zarazem, że w przypadku wynajęcia pojazdu zastępczego we własnym zakresie, koszt wynajmu zostanie uznany do wysokości stawki obowiązującej w partnera pozwanego, tj. 83 zł (netto). Poszkodowany mógł zapoznać się z treścią tego pisma, ponieważ zostało wysłane na adres, wskazany przez niego przy zgłoszeniu szkody. W tym czasie poszkodowany korzystał już z auta zastępczego, wynajętego u powoda. Zatem do chwili wysłania powyższej informacji oraz przez kolejny dzień, potrzebny na organizację pojazdu zastępczego od podmiotu współpracującego z pozwanym, poszkodowany mógł w sposób uzasadniony korzystać z wynajmu od powoda, po stawce z nim uzgodnionej, tj. 200 zł netto (246 zł brutto) x 4 dni = 984 zł. Zarazem pozwany nie wykazał, aby stawka powoda była rażąco wygórowana w porównaniu z cenami innych wypożyczalni na rynku. Okres najmu był bezsporny (11 dni). W kolejnych dniach odszkodowanie powinno być naliczone wg stawki pozwanego: 102,09 zł (brutto) x 7 dni = 714,63 zł.

Zgodnie ze stanowiskiem powoda, poszkodowanemu przysługiwał wybór odpowiedniego podmiotu, oferującego wypożyczenie auta zastępczego. W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2002 r. (sygn. akt I CKN 1466/99, OSNC 2003, nr 5, poz. 64) stwierdzono, że co do zasady nabywający autoryzowane części samochodowe potrzebne do naprawy uszkodzonego w wypadku pojazdu - nie ma obowiązku poszukiwać sprzedawcy, oferującego je najtaniej. Także w zakresie wynajmu pojazdu zastępczego, poszkodowany nie miał obowiązku poszukiwać podmiotu, oferującego najniższe stawki.

Koszt najmu pojazdu zastępczego, przedstawiony w dołączonej do pozwu fakturze, nie może być uznany za ekonomicznie uzasadniony w sytuacji, gdy pozwany przedstawił poszkodowanemu propozycję najmu pojazdu po dużo niższej stawce. Wprawdzie poszkodowany nie ma obowiązku szukania najtańszej oferty na rynku, jednak w rozpoznawanej sprawie takiej konieczności nie było, skoro otrzymał ofertę od pozwanej i nawet w sytuacji, gdy korzystał już wówczas z pojazdu, wynajętego od powoda, jego obowiązkiem było doprowadzenie do minimalizacji szkody, zaprzestanie kontynuowania najmu od powoda po dużo wyższej stawce, nieuzasadnionej jakością oferowanych usług, i wynajęcie auta od podmiotu współpracującego z pozwanym, za jego pośrednictwem, po niższej stawce. Dla poszkodowanego oferta ta nie była mniej korzystna co do świadczonych usług, natomiast istotna była cena tych usług (63 zł netto za dobę). Rację miał pozwany, powołując się na obowiązek poszkodowanego minimalizowania szkody i zmniejszenia jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i art. 826 § 1 kc). Skorzystanie z oferty, która gwarantowała satysfakcjonujący poziom i zakres usług, a więc najem auta zastępczego w tej samej klasie co uszkodzony za cenę 63 zł netto za dobę gwarantowałoby wypełnienie tego obowiązku. Jeśli jednak poszkodowany skorzystał z innej oferty bez uzasadnienia szczególnymi okolicznościami (niedopatrzenie, przeoczenie oferty pozwanego, wysłanej na adres, podany przez pokrzywdzonego, nie powinno obciążać pozwanego i nie może usprawiedliwiać braku współdziałania poszkodowanego), to wówczas wyższe koszty tej usługi obciążają poszkodowanego, niezależnie od tego, że stawka podmiotu, który wynajął mu samochód za cenę dużo wyższą - 200 zł netto za dobę - nie była rażąco wygórowana w porównaniu z cenami innych wypożyczalni na rynku. Nie kwestionując uprawnienia poszkodowanego do wyboru wypożyczalni, wskazać należy, że w sytuacji, gdy dokonał on wyboru, nie kierując się kryterium celowym i ekonomicznym (nie uiścił wynagrodzenia za najem pojazdu w gotówce, lecz w formie cesji wierzytelności, w konsekwencji nie był zainteresowany w negocjowaniu cen najmu, skoro i tak, to nie on ponosił ten koszt), to taka decyzja nie może wpływać na obowiązek odszkodowawczy pozwanego. Oferta pozwanego kompensowałaby bowiem szkodę. Wynajęcie auta za dużo wyższą stawkę, bez względu na zakres i jakość usług, prowadzi do nieuzasadnionego zwiększenia rozmiarów szkody i nie zasługuje na uwzględnienie. Istotnym jest, że poszkodowany nie liczył się z kosztami najmu pojazdu zastępczego, skoro powód niejako zwolnił go z obowiązku minimalizacji szkody, dostarczając auto zastępcze dla niego bezpłatnie. Z tego punktu widzenia wybór poszkodowanego oferty powoda był racjonalny, korzystał z samochodu nie ponosząc żadnych kosztów najmu, przy czym został zapewniony przez powoda, że wszystkie koszty pokrywa zakład ubezpieczeń. Oczywiście takie zachowanie powoda nie kreuje obowiązku odszkodowawczego i jego zakresu. W dalszym ciągu zakład ubezpieczeń odpowiada tylko w granicach art. 361 kc. Odszkodowanie ma zrekompensować szkodę, nie może służyć wzbogaceniu poszkodowanego.

Obowiązkiem odszkodowawczym nie mogą być objęte koszty, wynikające ze świadomego lub niedbałego postępowania poszkodowanych, którzy wbrew obowiązkowi minimalizacji szkody, zawierają umowę najmu pojazdu zastępczego z przedsiębiorcą, oferującym usługi po zawyżonych cenach. Jak bowiem wyżej wskazano, istniała obiektywna możliwość wynajęcia podobnego samochodu za dużo niższą cenę. Jeżeli jednak poszkodowany zdecydował się na droższą opcję i kontynuowanie najmu od powoda, to wywołane tym dodatkowe koszty, nie powinny obciążać odpowiedzialnego za szkodę ubezpieczyciela (art. 361 § 1 kc).

Zgodnie z art. 826 § 1 kc, w razie zajścia wypadku, ubezpieczający obowiązany jest użyć dostępnych mu środków w celu ratowania przedmiotu ubezpieczenia oraz zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów. Oznacza to zarazem, że poszkodowany nie powinien swoim zachowaniem doprowadzać do zwiększenia rozmiarów szkody. Obowiązkiem poszkodowanego jest podejmowanie działań, zmierzających do zminimalizowania szkody. Brak z jego strony takiego działania nie może zwiększać obowiązku odszkodowawczego ubezpieczyciela, zobowiązanego do naprawienia szkody (por. uz. uchwały SN z dnia 22.04.1997r. III CZP 14/97, OSNC 1997, z. 8, poz. 103; uchwała SN z dnia 16.10.1998r., III CZP 42/98; wyrok SN z dnia 26.11.2002r., I CKN 1993/00).

Strony stosunku najmu samochodu zastępczego, nie mogą w sposób dowolny i z mocą wiążącą dla osób trzecich ustalać wysokości opłat za wynajem. Zgodnie z powołanym art. 826 § 1 kc, ubezpieczający ma obowiązek użycia dostępnych mu środków w celu m.in. zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów. Ubezpieczyciel, odpowiedzialny za szkodę, może oczekiwać od wierzyciela zachowania, zmierzającego do zminimalizowania szkody. Dlatego, ubezpieczyciel nie ma obowiązku zwrócić uprawnionemu każdej kwoty, wskazanej w fakturze, dokumentującej wartość szkody. Zgodnie z art. 354 § 1 kc, dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno - gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. W taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel (§ 2). Nie oznacza to, jak już wyżej wskazano, że uprawniony ma obowiązek poszukiwać najtańszej oferty na rynku. Nie można jednak zaakceptować stanowiska, że kwestia wynajmu i jego kosztów pozostaje poza kontrolą czy też możliwością zajęcia stosownego stanowiska przez ubezpieczyciela.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów w zw. z art. 822 kc i art. 436 § 1 kc w zw. z art. 435 kc, art. 361 § 1 i 2 kc, art. 363 § 1 i 2 kc, należne powodowi odszkodowanie z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego w bezspornym okresie, za pierwsze 4 dni - wg stawki 246 zł za dobę wynosi 984 zł, za kolejne 7 dni – wg stawki pozwanego 102,09 zł za dobę, wynosi 714,63 zł, łącznie: 1698,63 zł. Zasądzona z tego tytułu kwota została pomniejszona o dotychczas wypłaconą bezsporną kwotę 1122,99 zł. W dalszej części, powództwo podlegało oddaleniu.

Odsetki zasądzono zgodnie z żądaniem pozwu, mając na uwadze, że wcześniej powód wezwał pozwanego do dobrowolnej zapłaty kwoty, wskazanej w fakturze, w piśmie z dnia 19.07.2023r., a pozwana, w dniu 21.08.2023r. wydała decyzję o odmowie przyznania odszkodowania, co rodzi obowiązek zapłaty odsetek (art. 481§1 i 2 kc w zw. z art. 455 kc i art. 817 kc). W dniu wydania decyzji pozwana dysponowała pełną pulą danych i informacji, pozwalających na ustalenie właściwego rozmiaru szkody i wysokości świadczenia. Decyzję tę podjęła w krótszym, niż ustawowy, terminie (i zmieniła ją w wyniku odwołania powoda, przyznając odszkodowanie w zaniżonej wysokości, po weryfikacji stawki dobowej najmu), co jednak nie może prowadzić do zniesienia obowiązku zapłaty odsetek za okres, pozostający do czasu upływu terminu wynikającego z art. 817 kc. W szczególności odnosi się to do zobowiązania odszkodowawczego ubezpieczycieli, którzy jako profesjonaliści, mają nie tylko możliwość, ale także obowiązek rzetelnego przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego i ustalenia realnej wysokości należnego odszkodowania.

Orzeczenie w pkt III oparto na przepisach art. 100 zd. 1 kpc i art. 108 § 1 kpc.

Z/ odnotować;

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć:

- pełn. powoda r.pr.P. K.

- pełn. strony pozwanej r.pr.M. K.

- pełn. interwenienta ubocznego r.pr.G. D.

K.. 14 dni

27.01.2025r.