Portal Orzeczeń Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kłodzku

UZASADNIENIE

Powódka H. B. domagała się zasądzenia od strony powodowej (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 25.370 zł, w tym 25000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, ból i cierpienie w związku z wypadkiem jakiemu uległa powódka 28 listopada 2021 oraz 370 zł tytułem odszkodowania za koszty wynajęcia łóżka rehabilitacyjnego oraz za transport medyczny na operację endoprotezy złamanej kości udowej wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 14 lutego 2023 do dnia zapłaty. W uzasadnieniu pozwu powódka podała, że 28 listopada 2021 r. poruszając się pieszo ze sklepu (...) usytuowanego przy ul. (...) w Szczytnej udała się ścieżką w kierunku kwiaciarni A. usytuowanej przy ul. (...) w Szczytnej. Powódka pośliznęła się na schodni przed kwiaciarnią, która nie była odśnieżona. Wskutek upadku doznała złamania szyjki kości udowej. Właścicielka kwiaciarni posiadała dobrowolne ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej u strony pozwanej.

Strona pozwana (...) S.A. z siedzibą w W. wniosła o oddalenie powództwa na kosztów powódki. Pozwana przyznała, że udzielała ochrony ubezpieczonej A. K. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą Handel Artykułami Wielobranżowymi w miejscowości S. przy ul. (...) w zakresie ubezpieczenia OC w związku z prowadzoną działalnością lub posiadanym mieniem w dniu wypadku tj. 28 listopada 2021r. na podstawie umowy ubezpieczenia potwierdzonej polisą nr (...), do której zastosowanie miały OWU odpowiedzialności cywilnej ustalone uchwała zarządu pozwanego nr (...) z 1 grudnia 2020. Pozwana zarzuciła, że wejście do kwiaciarni było w dniu zdarzenia stale odśnieżane, w tym usuwany był śnieg spadający z dachu już od godz. 10 czyli jeszcze przed wypadkiem. Ponadto powódka w dniu zdarzenia nie zachowała należytej ostrożności odpowiedniej do warunków pogodowych panujących w tym dniu. Pozwana podniosła, że łącząca wskazanego sprawcę z pozwaną umowa zawierała w zakresie ubezpieczenia OC klauzulę franszyzy redukcyjnej w wysokości 5%, nie mniej niż 500 zł, a zatem na podstawie § 25 ust. 7 w zw. z § 6 pkt 4 OWU, każde odszkodowanie wypłacane przez pozwanego z tytułu ubezpieczenia powinno zostać pomniejszone o 5% ustalonej kwoty odszkodowania nie mniej jednak niż 500 zł.

Powódka pismem 24 kwietnia 2023r. wniosła o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze pozwanej A. K. – właścicielki kwiaciarni – i zasądzenie od pozwanych A. K. i (...) S.A. z siedzibą w W. 1268,50 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 14 lutego 2023r. do dnia zapłaty i w pozostałym zakresie co do kwoty 24101,50 zł podtrzymała powództwo wyłącznie do pozwanego (...) S.A. z/s w W..

Sąd Rejonowy w Kłodzku postanowieniem z dnia 13 czerwca 2023 roku na wniosek powódki wezwał do udziału w sprawie w charakterze pozwanej A. K..

Pozwana A. K. wniosła o oddalenie powództwa w całości. Pozwana zaprzeczyła, aby w jakikolwiek sposób przyczyniła się do wypadku powódki. Pozwana wskazała, że zdarzenie miało miejsce w niedzielę, wówczas sklep czynny był od godz. 10. Pozwana przed otwarciem sklepu uprzątnęła śnieg z chodnika i posypała solą. Pozwana zarzuciła, że powódka szła szybko, miała ubrane buty na koturnie, a poza tym poruszała się trasą niebezpiecznego skrótu od strony sklepu (...) wzdłuż budynku, podczas gdy do kwiaciarni A. prowadzi wejście na wprost od ul. (...) po schodni wyłożonej gumami antypoślizgowymi.

Powódka H. B. pismem z dnia 7 listopada 2023 roku rozszerzyła żądanie pozwu wnosząc o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. zadośćuczynienia w łącznej kwocie 59375,00 zł oraz odszkodowania w łącznej kwocie 1662,50 zł, w tym 351,50 zł tytułem kosztów wynajęcia łóżka rehabilitacyjnego oraz transportu na operację i 1311,00 zł tytułem kosztów opieki nad powódką oraz od pozwanej A. K. 3125 zł tytułem zadośćuczynienia oraz tytułem odszkodowania 87,50 zł, w tym 18,50 zł tytułem kosztów wynajęcia łóżka rehabilitacyjnego i 69 zł tytułem kosztów opieki nad powódką. Ponadto powódka wniosła o ustalenie odpowiedzialności pozwanych na przyszłość w związku z wypadkiem powódki z 28 listopada 2021.

Strona pozwana (...) S.A. z siedzibą w W. w odpowiedzi na rozszerzenie powództwa podtrzymała dotychczasowe zarzuty i twierdzenia, a ponadto wskazała na ograniczenie swojej odpowiedzialności gwarancyjnej do sumy gwarancyjnej wynoszącej zgodnie z polisą 30 000,00 zł.

Powódka H. B. pismem z 17 stycznia 2024r. ponownie zmodyfikowała żądanie pozwu wnosząc o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. kwoty 30 000 zł tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania z ustawowymi odsetkami liczonymi od 24101,50 zł od 14 lutego 2023r. i od kwoty 5898,50 zł od dnia rozszerzenia powództwa.

Ostatecznie powódka sprecyzowała swoje żądanie na rozprawie 15 lutego 2024r. wskazując, że cofa pozew w całości wobec pozwanej A. K. i wnosi o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. kwoty 30 000 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 25000,00 zł od 14 lutego 2023r. i od kwoty 5000 zł od dnia rozszerzenia powództwa

Pozwana A. K. wyraziła zgodę na cofnięcie pozwu wobec niej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka H. B. w dniu 28 listopada 2021 roku, w niedzielę po mszy ok. godz. 12 podjechała z sąsiadką pod sklep (...) w Szczytnej. Tego dnia padał śnieg i była ujemna temperatura. Powódka przeszła od sklepu (...) nieurządzoną ścieżką stanowiącą trasę skrótową do budynku przy ul. (...) w Szczytnej, gdzie pozwana A. K. prowadzi działalność gospodarczą w postaci kwiaciarni (...). H. B. przyjaźni się z pozwaną A. K., celem wizyty było odebranie planu pielgrzymki do Gruzji. Powódka doszła wzdłuż budynku do wejścia do kwiaciarni. Do kwiaciarni prowadzi pochyły podjazd, schodnia. W dniu zdarzenia na schodni było bardzo ślisko. Padał mokry śnieg, śnieg spadał też z dachu budynku. Powódka podeszła do schodni i pośliznęła się na oblodzonych płytkach schodni. Powódka poczuła silny ból, nie była w stanie samodzielnie wstać. Mężczyzna przebywający w kwiaciarni pomógł powódce wstać i „pod ręce” przeprowadził ją do kwiaciarni. Następnie do kwiaciarni weszła J. L. (1), która usadziła powódkę na krześle, zadzwoniła na numer alarmowy 112 i wezwała karetkę pogotowia. Pozwana A. K. zawiadomiła telefonicznie córkę powódki, która przyjechała na miejsce. Ratownicy medyczni udzielili powódce pierwszej pomocy w pomieszczeniu kwiaciarni i przetransportowano ją do (...) Centrum Medycznego w P..

Dowód:

- zeznania świadków:

⚫

W. B. k. 98v – 99;

⚫

E. B. k. 99;

- przesłuchanie powódki k. 99v – 100;

- częściowo przesłuchanie pozwanej A. K.;

- opis zdarzenia dokonany przez J. L. (2) w wiadomości skierowanej do opiekuna szkody z 17.06.2022r. k.. 20;

Powierzchnia schodni w dniu zdarzenia nie była w całości wyłożona antypoślizgową gumą, gumowa wycieraczka była wyłącznie bezpośrednio przy drzwiach wejściowych do kwiaciarni. Na schodnię spadał też śnieg z dachu budynku. Pozwana starała się w miarę możliwości sprzątać na bieżąco śnieg. J. L. (1) w informacji o przebiegu zdarzenia skierowanej do strony pozwanej z 17 czerwca 2021r. wskazała, że „pogoda nie sprzyjała, bo ciągle sypał mokry śnieg, wejście było odśnieżone, ale tam nawierzchnia jest z kafelek, dlatego jest ślisko. (…) Właścicielka kwiaciarni była bardzo pomocna”.

W dniu 28 listopada 2021r. ok. godz. 10 ¹⁰ w rejonie Szczytnej temperatura powietrza była ujemna i wynosiła ok. – 1 ^oC, a temperatura przy powierzchni gruntu ok. – 1 – 0 ^oC. Zalegała całkowita pokrywa śnieżna o powierzchni zlodowaciałej o grubości ok. 3 – 5 cm, na którą padał świeży śnieg.

Pozwana A. K. w dniu zdarzenia sprzątała miotłą świeży śnieg. Pozwana posiadała w garażu piasek wymieszany z solą. Pozwana nie posypała chodnika i schodni piaskiem z solą, gdyż nie chciała, żeby piasek nosił się do kwiaciarni.

W dniu zdarzenia powierzchnia schodni była bardzo śliska, uwagi co do bezpieczeństwa korzystania z tej schodni zgłaszali także ratownicy medyczni udzielający pomocy powódce w czasie transportowania jej z kwiaciarni do karetki pogotowia.

Po zdarzeniu pozwana A. K. w okresie zimowym wykłada cały podjazd (schodnię) gumowymi matami antypoślizgowymi. Po wypadku pozwana wykonała też płotki przeciwśniegowe na dachu. Schodnia nie posiada barierek bocznych. Gumowe maty antypoślizgowe w czasie opadów śniegu są trudne w utrzymaniu, gdyż śnieg ubija się i zapycha gumowe wycieraczki, co wymaga ich oderwania i oczyszczenia. W czyszczeniu tych gum pomaga pozwanej jej syn.

Dowód:

- zeznania świadków:

⚫

W. B. k. 98v – 99;

⚫

E. B. k. 99;

- przesłuchanie powódki k. 99v – 100;

- częściowo przesłuchanie pozwanej A. K.;

- opis zdarzenia dokonany przez J. L. (2) w wiadomości skierowanej do opiekuna szkody z 17.06.2022r. k.. 20;

- ekspertyza meteorologiczna dotycząca stanu nawierzchni k. 86 – 87;

- fotografie miejsca zdarzenia k. 10 – 17, 96,97.

Pozwana A. K. zawarła z (...) S.A. z siedzibą w W. umowę dobrowolnego ubezpieczenia (...) potwierdzoną polisą nr (...), obejmującą okres ochrony od 9 listopada 2021r. do 8 listopada 2022r. ubezpieczenie obejmowało budynek przy ul. (...) w Szczytnej oraz ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej w związku z posiadanym mieniem i prowadzoną działalnością gospodarczą. Suma gwarancyjna na jeden i wszystkie wypadki w okresie ubezpieczenia wynosiła 30 000 zł. W odniesieniu do ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przewidziano franszyzę redukcyjną 5%, nie mniej niż 500 zł.

Zgodnie z § 6 pkt 4 Ogólnych Warunków Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ogólnej ustalonych uchwałą zarządu (...) S.A. nr (...) z 1 grudnia 2020 franszyza redukcyjna to ustalona w umowie ubezpieczenia procentowo, kwotowo lub kwotowo – procentowo wartość pomniejszająca odszkodowanie z tytułu zajścia każdego wypadku ubezpieczeniowego; franszyza nie ma zastosowania do (…) szkód na osobie.

Zgodnie z § 25 ust. 7 OWU odszkodowanie wypłacana jest z uwzględnieniem podlimitów odpowiedzialności oraz franszyz redukcyjnych ustalonych w umowie ubezpieczenia.

Dowód:

- Polisa nr (...) k. 144 – 145;

- OWU odpowiedzialności cywilnej k. 146 – 155.

Wskutek upadku powódka doznała złamania szyjki kości udowej lewej.

Bezpośrednio po wypadku powódka została przewieziona do (...) w P., gdzie w (...) wykonano jej badanie RTG, na podstawie którego stwierdzono złamanie szyjki kości udowej lewej. Z uwagi na pandemię (...) 19 powódkę odesłano do domu, stwierdzając że zostanie przyjęta do Oddziału Ortopedii po ustaleniu terminu operacji. Powódka została przyjęta do Oddziału Ortopedii (...) w P. 1 grudnia 2021r., a 2 grudnia 2021r. przeprowadzono u powódki zabieg operacyjny aloplastyki całkowitej bezcementowej biodra lewego Corin. Zabieg przebiegł bez powikłań, powódka została wypisana ze szpitala 4 grudnia 2021r. z zaleceniem usunięcia szwów w 14 dobie po zabiegu w poradni chirurgicznej, zakazem obciążania lewej kończyny dolnej, poruszania się przy pomocy kul, kontroli w poradni ortopedycznej po 6 tygodniach.

Powódce wystawiono skierowania na rehabilitację stacjonarną i ambulatoryjną. Powódka 3 grudnia 2021r. wypożyczyła łóżko rehabilitacyjne za cenę 150 zł, poniosła też koszty transportu medycznego na operację w dniu 1 grudnia 2021r., zgodnie z fakturą VAT z 6 grudnia 2021r. w kwocie 220 zł.

Powódka 13 stycznia 2022r. zgłosiła się na wizytę kontrolną do paradni chirurgii urazowo – ortopedycznej, podczas której zalecono odstawienie jednej kuli.

Powódka w okresie od 27 stycznia 2022r. do 10 marca 2022r. przebywała w SP ZOZ Sanatorium (...) MSWiA w K..

Dowód:

- zlecenie na transport sanitarny k. 26;

- karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 22 – 23;

- karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 27 – 28;

- skierowanie do gabinetu zabiegowego k. 29;

- skierowania na rehabilitację ambulatoryjną i stacjonarną k. 30 i 31;

- historia zdrowia i choroby k. 33;

- karta informacyjna z 10.03.2022r. k. 34;

- umowa wypożyczenia sprzętu k. 35;

- potwierdzenie uiszczenia opłaty k. 36;

- faktura nr (...) z 06.12.2021r. k. 37;

U powódki H. B. rozpoznano stan po złamaniu szyjki kości udowej lewej i protezoplastyce totalnej stawu biodrowego. Powódka w wyniku wypadku z 28 listopada 2021r. doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 25% pkt 145 b Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz.U. z 2002r., poz. 234, nr 1974r.). Powódka po wypadku wymagała pomocy osoby trzeciej przez okres 6 tygodni przez 3 godziny dziennie. Obecnie takiej pomocy nie wymaga. Uraz jakiego doznała powódka wiązał się ze znacznymi dolegliwościami bólowymi. Obecnie w badaniu powódki stwierdzono niewielkie wydłużenie lewej kończyny dolnej, co jest dość typowym powikłaniem po tego typu zabiegu, ograniczenie ruchomości w stawie biodrowym oraz zaniki mięśniowe kończyny dolnej. Na skutek urazu doszło do poważnego uszkodzenia stawu biodrowego, prawidłowy naturalny staw biodrowy powódki wymieniono na staw sztuczny. Obecnie powódka nie ma własnego stawu, który zastąpiono protezą stawu biodrowego. Dzięki zabiegowi operacyjnemu udało się odzyskać funkcję ruchową i podporową kończyny dolnej, nie jest to jednak kończyna własna, powódka ma ograniczenia ruchowe w stawie biodrowym, może mieć trudności z chodzeniem na dłuższych dystansach, może odczuwać dolegliwości bólowe podczas większego wysiłku, nie powinna i nie może dźwigać ciężarów, skakać, biegać, czyli wykonywać czynności, podczas których dochodzi do przeciążania stawu biodrowego. W przyszłości może dojść do obluzowania protezy co będzie wiązało się z ewentualnym bardzo poważnym zabiegiem operacyjnym.

Dowód :

- opinia biegłego S. G. specjalisty ortopedy – traumatologa k. 118 – 120 akt.

Powódka H. B. w chwili wypadku miała 72 lata. Powódka przed wypadkiem była osobą aktywną, pracowała na działce, uczęszczała na kurs tańca, jeździła na pielgrzymki także zagraniczne, była pełna wigoru, w ciągłym ruch. Nie miała żadnych dolegliwości bólowych. Samodzielnie realizowała wszystkie potrzeby życia codziennego.

Od dnia wypadku powódka uskarża się na bóle nogi, musiała zrezygnować ze swoich pasji, w tym tańca. Obecnie porusza się ostrożnie, często się potyka. Nie może chodzić z koleżankami na kije (nordic walking). Podejmowała próby udziału w ćwiczeniach grupowych, lecz nie dała rady, gdyż zmieniła się jej kondycja fizyczna. Powódka nie może dłużej chodzić, gdyż odczuwa ból. W czasie leczenia a także obecnie w razie potrzeby zmuszona jest zażywać leki przeciwbólowe. Operowana kończyna jest dłuższa, przez co powódka często się potyka. Na skutek potknięcia w czerwcu 2022r. powódka upadła i doznała złamania prawej ręki.

Dowód:

- zeznania świadków:

⚫

W. B. k. 98v – 99;

⚫

E. B. k. 99;

- przesłuchanie powódki k. 99v – 100;

Powódka H. B. 7 czerwca 2022 roku zgłosiła szkodę z ubezpieczenia OC sprawcy z polisy nr (...).

Strona pozwana (...) S.A. z/s w W. decyzją z 22 czerwca 2022r. odmówiła powódce wypłaty świadczenia w sprawie (...), wskazując że ubezpieczona dołożyła należytej staranności w zakresie zimowego utrzymania ciągów pieszych (podjęła próby usunięcia śliskości).

Powódka pismem z 31 stycznia 2023r., doręczonym 7 lutego 2023r. wezwała pozwane (...) S.A. do zapłaty 25000 zł tytułem zadośćuczynienia, 370 zł tytułem odszkodowania oraz 3600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Strona pozwana pismem z 13 lutego 2023r. podtrzymała swoje stanowisko wyrażone w decyzji z 22 czerwca 2022r.

Dowód:

- podsumowanie zgłoszenia szkody k. 38,39 – 40;

- decyzja z 22.06.2022r. k. 42;

- pismo powódki z dnia 31.10.2002 r. k. 45 – 46;

- potwierdzenie doręczenia pisma k. 47;

- pismo strony pozwanej z 13.02.2022r.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd zważył, co następuje:

Powódka wielokrotnie modyfikowała żądanie pozwu w związku z powoływanymi przez stronę pozwaną (...) S.A. ograniczeniami odpowiedzialności wynikającymi z zawartej w umowie franszyzy redukcyjnej oraz sumy gwarancyjnej.

Powódka H. B. na rozprawie w dniu 15 lutego 2024r. cofnęła pozew co do pozwanej A. K. bez zrzeczenia się roszczenia, a pozwana wyraziła zgodę na cofnięcie, co zgodnie z art. 203 § 1 k.p.c. i art. 355 k.p.c. skutkowało umorzeniem postępowania co do pozwanej A. K..

Powództwo co do roszczenia skierowanego przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W. zostało sprecyzowane na rozprawie w dniu 15 lutego 2024r. Powódka ostatecznie zażądała zasądzenia od strony pozwanej 30 000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 25000 zł od 14 lutego 2023r. i od kwoty 5000 zł od rozszerzenia powództwa tj. od 30 stycznia 2024r. W pozostałym zakresie powódka cofnęła pozew i zrzekła się roszczeń wobec pozwanego (...) S.A. Powództwo po jego sprecyzowaniu w dniu 15 lutego 2024r. podlegało uwzględnieniu w stosunku do (...) S.A. w całości. Jednocześnie Sąd umorzył postępowanie w części, co do której powódka cofnęła pozew i zrzekła się roszczenia względem (...) S.A.

Bezspornym w przedmiotowej sprawie było, że powódka H. B. uległa w dniu 28 listopada 2021 roku wypadkowi, wskutek którego doznała złamania szyjki kości udowej lewej. Skutkiem doznanych obrażeń powódka została 2 grudnia 2021r. poddana zabiegowi operacyjnemu aloplastyki całkowitej bezcementowej biodra lewego, które nie przywróciły pełnej sprawności powódki, jaką cieszyła się przed wypadkiem. Poza sporem pozostawało również, że do upadku powódki doszło na schodni przed wejściem do kwiaciarni (...) w budynku przy ul. (...), stanowiącym własność A. K., prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą Handel Artykułami Wielobranżowymi w miejscowości S. przy ul. (...). Bezspornym było także, że strona pozwana (...) S.A. z/s w W. udzielała A. K. w dniu wypadku tj. 28 listopada 2021r. ochrony ubezpieczeniowej w zakresie ubezpieczenia OC w związku z prowadzoną działalnością lub posiadanym mieniem na podstawie umowy ubezpieczenia potwierdzonej polisa nr (...), do której zastosowanie miały OWU odpowiedzialności cywilnej ustalone uchwała zarządu pozwanego nr (...) z 1 grudnia 2020. Powódka zarzuciła, że bezpośrednią przyczyną jej upadku była nienależycie odśnieżona, oblodzona nawierzchnia schodni prowadzącej do kwiaciarni.

Istotę sporu pomiędzy stronami stanowiła kwestia zakresu i granic odpowiedzialności strony pozwanej, a w szczególności ustalenie, czy ubezpieczona A. K. naruszyła obowiązek utrzymania czystości i odśnieżania w obrębie chodnika i schodni, na której nastąpił przedmiotowy wypadek. Pozwana A. K. twierdziła bowiem, że w sposób należyty wywiązała się z obowiązku odśnieżenia terenu przylegającego do jej nieruchomości i prowadzonego sklepu – (...), w szczególności twierdziła, że w dniu zdarzenia na bieżąco w miarę możliwości sprzątała śnieg z chodnika i schodni.

Wobec powyższego rozważania w niniejszej sprawie należało rozpocząć od ustalenia, czy pozwana A. K. jako podmiot, na którym ciążył prawny obowiązek utrzymania w czystości – odśnieżania i posypywania piaskiem – chodnika i wejścia do sklepu przy ul. (...), należycie wywiązała się z tego obowiązku. Dopiero bowiem ustalenie winy ubezpieczonej, z której zaniechaniem łączy się zaistniała u powódki szkoda na osobie w postaci trwałego uszczerbku na zdrowiu, pozwoli na ustalenie podstaw i zakresu odpowiedzialności pozwanego (...) S.A. jako ubezpieczyciela z tytułu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.

Punktem wyjścia do rozważań tego zagadnienia jest ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1469 z późn. zm.), która w sposób szczegółowy określiła zasady utrzymywania czystości m.in. na drogach publicznych i chodnikach. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy właściciele nieruchomości zapewniają uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z dróg dla pieszych położonych wzdłuż nieruchomości, przy czym za taką drogę uznaje się wydzieloną część drogi publicznej przeznaczoną do ruchu pieszych położoną bezpośrednio przy granicy nieruchomości; właściciel nieruchomości nie jest obowiązany do uprzątnięcia drogi dla pieszych, na której jest dopuszczony płatny postój lub parkowanie pojazdów samochodowych (art. 5 ust. 1 pkt 4 u.u.c.p.g.). Wynika z tego, że właściciel nieruchomości nie jest obowiązany do sprzątania takiej drogi dla pieszych, która oddzielona jest od granicy działki choćby niewielkim trawnikiem.

Właściciela nieruchomości obciąża odpowiedzialność cywilna za skutki wypadków spowodowanych brakiem dbałości o drogę publiczną na kodeksu cywilnego. Odpowiada on na zasadzie winy określonej w art. 415 k.c. Zatem, aby został on zobowiązany do naprawienia szkody, poszkodowany musi wykazać, że właściciel wyrządził szkodę ze swojej winy oraz wskazać, kto w rzeczywistości jest odpowiedzialny za zaniedbania i jakiego rodzaju zaniedbań dopuścił się. Właściciel nieruchomości przed odpowiedzialnością może bronić się poprzez udowodnienie, że zlecił odśnieżanie i usuwanie lodu oraz sopli z dachu zarządcy nieruchomości albo jednostce sprzątającej. Właściciel, który powierzył wykonywanie odśnieżania innej osobie, odpowiada za wyrządzoną przez nią szkodę, chyba że nie ponosi winy w wyborze, albo gdy wykonanie powierzył firmie, która zawodowo trudni się taką działalnością (wyrok SN z dnia 18 sierpnia 1976 r., II CR 283/76). Należy jednak zwrócić uwagę, że przepisy nie precyzują, po jakim czasie po opadach należy lód i śnieg usunąć, dlatego w razie wypadku konieczne będzie ustalenie, czy osoba odpowiedzialna za sprzątanie określonego terenu wykonała wszelkie czynności, aby go oczyścić, w szczególności, że rada gminy nie może zobowiązać właścicieli nieruchomości do uprzątania błota, śniegu i lodu z chodników niezwłocznie, gdyż stanowiłoby to przekroczenie zakresu jej uprawnień (wyrok WSA w Poznaniu z 9 października 2013 r., (...) SA/Po 741/13).

Należy ustalić, czy na przykład oblodzenie nie było jedynie wynikiem nagłej zmiany warunków atmosferycznych, podczas której nie można było zapewnić skutecznego odśnieżenia chodnika i osoba odpowiedzialna nie dopuściła się zaniedbań. Wówczas, mimo że chodnik był oblodzony właściciel nie będzie ponosić odpowiedzialności pod warunkiem, że podjął wszelkie konieczne działania. Wskazuje na to wyrok SN z dnia 28 września 1971 r., II CR 388/71. (por. J. Jerzy, Uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z dróg dla pieszych, ABC).

Przenosząc powyższe rozważania na kanwę niniejszej sprawy zauważyć należy, że odpowiedzialność za niedopełnienie obowiązku uprzątnięcia śniegu i zapewnienia bezpieczeństwa na oblodzonym chodniku poprzez jego posypanie żwirem i solą, bądź też inny powszechnie stosowany sposób, ponosi właścicielka nieruchomości położonej przy ul. (...) w Szczytnej. A. K. twierdziła, że w sposób należyty wypełniła obowiązek uprzątnięcia śniegu ze schodni i chodnika przylegających do jej lokalu użytkowego, w którym prowadziła działalność gospodarczą. W ocenie Sądu, z zeznań świadków E. B. i W. B., a także powódki i samej pozwanej A. K. wynikało, że miejsce wypadku nie było w sposób wystarczający uprzątnięte. Przede wszystkim pozwana A. K. przyznała, że nie stosowała piasku i soli do posypywania schodni, gdyż przeszkadzało jej, że zanieczyszczenia z chodnika wnoszone są do wnętrza jej kwiaciarni. Przyznała przy tym, że posiadała w garażu piasek z solą. Tymczasem niewątpliwie czynności polegające wyłącznie na zamiataniu świeżego śniegu z terenu przed kwiaciarnią były niewystarczające i nieskuteczne. Ponadto przed wypadkiem powódki z dachu nieruchomości na chodnik i schodnię spadał masowo śnieg. Dopiero po zdarzeniu z 28 listopada 2021r. pozwana A. K. zainstalowała na dachu płotki przeciwśniegowe. W ocenie Sądu wejście do sklepu powinno być także zabezpieczone poręczami i wyłożone należycie uszorstkowioną powierzchnią. Płytki ceramiczne na tej schodni nie gwarantują bezpieczeństwa, zwłaszcza w czasie występowania opadów śniegu i oblodzenia. Zauważyła to również J. L. (2), która udzielała powódce w dniu zdarzenia pierwszej pomocy, wskazując z piśmie do ubezpieczyciela w postępowaniu likwidacyjnym, że nawierzchnia schodni była wyłożona „kafelkami, dlatego jest ślisko.” Świadkowie E. B. i W. B., a także powódka wskazywały, że schodnia prowadząca do kwiaciarni w dniu wypadku nie była w całości wyłożona gumowymi matami. Ich zdaniem maty te zostały dołożone przez A. K. już po wypadku. Początkowo maty te były tylko na części tej schodni przy drzwiach wejściowych. Niezależnie od tego należy zauważyć, że gumowe maty w czasie zwiększonych opadów śniegu wymagają regularnego oczyszczenia, gdyż jak wskazała sama pozwana A. K., maty te zabijają się ubitym śniegiem i wówczas stają się oblodzone i śliskie, a zatem nie gwarantują bezpiecznego ciągu komunikacyjnego dla klientów kwiaciarni oraz przypadkowych pieszych. Obrazuje ten stan zdjęcie na karcie 96 akt, gdzie rzeczywiście nawet nie widać, iż pod ubitym śniegiem znajdują się maty antypoślizgowe. Z całą pewnością w dniu zdarzenia podjazd był śliski, oblodzony, co zgodne jest z ekspertyzą meteorologiczną oraz zeznaniami świadków i stron. Na śliskość nawierzchni uwagę pozwanej zwracała także córka powódki E. B. oraz ratownicy udzielający powódce pomocy. Pozwanej A. K. sugerowano, żeby posypała teren przed sklepem solą i piaskiem, lecz przyznała ona, że nie chce tego robić, gdyż zanieczyszczenia będą się nosić do sklepu. Takie zaniechanie mogło w istotnym zakresie przyczynić się do nieskuteczności podejmowanych prób uprzątnięcia śniegu i lodu z chodnika i schodni. W związku z tym w ocenie Sądu właścicielka nieruchomości, wbrew zarzutom pozwanych, nie wywiązała się z obowiązku wynikającego z powołanego art. 5 ust. 4 u.u.c.p.g.

Nie ulega wątpliwości, że źródłem roszczeń powódki w przedmiotowej sprawie w odniesieniu do pozwanej A. K. będą przepisy regulujące reżim odpowiedzialności za zobowiązania powstałe ex delicto, w tym art. 415 k.c. zgodnie z którym Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. W kodeksie cywilnym de lege lata źródłem deliktu może być zawinione działanie lub zaniechanie osoby fizycznej.

Niewątpliwym jest również fakt, że upadek powódki na oblodzonej powierzchni schodni spowodował trwałe, nieodwracalne i bardzo dotkliwe skutki dla powódki H. B. oraz, że poza wszelką wątpliwością pozostaje on w związku normalnym przyczynowym z zaniechaniem pozwanej podjęcia skutecznych działań w celu zapewnienia realizacji obowiązku uprzątnięcia śniegu z chodnika i schodni. Według bowiem art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Związek przyczynowy jest kategorią obiektywną i należy go pojmować jako obiektywne powiązanie ze sobą zjawiska nazwanego "przyczyną" ze zjawiskiem określonym jako "skutek". Ustawodawca wprowadzając w art. 361 § 1 k.c. dla potrzeb odpowiedzialności cywilnej ograniczenie odpowiedzialności tylko za normalne (typowe, występujące zazwyczaj) następstwa działania lub zaniechania, z których szkoda wynikła, nie wprowadza pojęcia związku przyczynowego w rozumieniu prawnym, odmiennego od istniejącego w rzeczywistości. Ogranicza tylko odpowiedzialność do wskazanych w przepisie normalnych (adekwatnych) następstw. Istnienie związku przyczynowego jako zjawiska obiektywnego determinowane jest określonymi okolicznościami faktycznymi konkretnej sprawy. W pierwszej kolejności należy przy pomocy testu "conditio sine qua non" zbadać, czy pomiędzy określonymi elementami sytuacji faktycznej w ogóle zachodzi jakakolwiek obiektywna zależność, a zatem, czy badany skutek stanowi obiektywne następstwo zdarzenia, które wskazano jako jego przyczynę (porównaj wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2002 roku, IV CKN 826/00, LEX 74400 oraz orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2001 r., III CKN 578/00, OSNC 2001, nr 7-8, poz. 120).

Z okoliczności faktycznych niniejszej sprawy ponad wszelką wątpliwość można stwierdzić, że bezpośrednią i jedyną przyczyną upadku powódki była śliska oblodzona nawierzchnia schodni prowadzącej do kwiaciarni. Nie zostało przy tym udowodnione, że powódka przyczyniła się do zaistnienia tego wypadku. Pozwana zarzucała, że powódka poruszała się nieostrożnie, zbyt szybko, lecz zarzuty te były gołosłowne i stanowiły jedynie przypuszczenia pozwanej. Pozwana w dalszych zeznaniach przyznała, że nie widziała samego upadku powódki, zobaczyła dopiero jak powódka leżała na schodni. Okoliczności podawane przez pozwaną co do tego, że powódka szła skrótem od strony sklepu (...), nie miały żadnego związku z wypadkiem, gdyż do upadku doszło na ceramicznej nawierzchni schodni przed kwiaciarnią, która była w dniu wypadku bardzo śliska.

Pozwana A. K. w celu minimalizacji ryzyka związanego z odpowiedzialnością za szkody mogące powstać w związku z jej działalnością gospodarczą oraz posiadanym mieniem zawarła z pozwanym (...) S.A. z siedzibą w W. umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością i posiadanym mieniem. Umowa ta obejmowała okres od 9 listopada 2021 roku do 8 listopada 2022 roku.

Zgodnie z treścią art. 822 § 1 kc przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Według § 2 tego przepisu umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o których mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia.

Wobec faktu obowiązywania pomiędzy pozwanymi umowy ubezpieczenia w czasie zaistnienia przedmiotowego wypadku powódki, poszkodowana – jako osoba trzecia wskazana w cyt. wyżej przepisie art. 822 §1 kc - może dochodzić naprawienia szkody, w zależności od swojego uznania, od bezpośredniego sprawcy lub ubezpieczyciela, bądź też od nich obu na zasadzie odpowiedzialności in solidum. Wystąpienie wypadku ubezpieczeniowego wywiera ten skutek, że ubezpieczony może liczyć na to, że naprawienie szkody wyrządzonej przez niego nastąpi przez ubezpieczyciela, a zatem, że nie wystąpi w jego majątku uszczerbek związany z koniecznością zaspokojenia świadczenia należnego poszkodowanemu.

Wysokość świadczeń ubezpieczyciela z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest determinowana wysokością zobowiązań odszkodowawczych ubezpieczającego. Wysokości tych zobowiązań nie można z góry ustalić, dlatego ubezpieczyciel może przejąć te zobowiązania w całości lub też, co w zasadzie jest regułą, swoją odpowiedzialność ograniczyć do z góry określonej sumy tzw. sumy ubezpieczenia, która stanowi górną granicę odpowiedzialności. Umowa łącząca pozwanych przewidywała sumę gwarancyjną wynosząca 30000 zł. Na okoliczność tę strona pozwana powołała się dopiero w odpowiedzi na pismo pełnomocnika powódki rozszerzające żądanie pozwu ponad kwotę 30 000 zł. Jednocześnie strona pozwana (...) S.A. już w odpowiedzi na pozew powoływała się na obowiązywanie w umowie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej franszyzy redukcyjnej 5%, nie mniej niż 500 zł. Tymczasem zgodnie z § 6 pkt 4 OWU franszyza redukcyjna nie ma zastosowania do szkód na osobie. Nieznajomość ogólnych warunków umowy ubezpieczenia była przyczyną przede wszystkim wezwania do udziału w sprawie w charterze pozwanej A. K., a także wielokrotnego modyfikowania żądania pozwu dokonywanego przez powódkę. Ostatecznie, co wskazano wyżej powódka cofnęła pozew co do pozwanej A. K., zaś co do pozwanego ubezpieczyciela (...) S.A. ograniczyła swoje roszczenia do jego górnej granicy odpowiedzialności, czyli sumy gwarancyjnej 30 000 zł z tytułu zadośćuczynienia.

W przedmiotowej sprawie powódka ostatecznie po zmodyfikowanym powództwie domagała się od (...) S.A. zasądzenia na jej rzecz zadośćuczynienia, za doznane krzywdy i cierpienia w kwocie 30.000,-zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od 14 lutego 2023r. od 25000 zł oraz od 5000 zł od 30 stycznia 2024r. do dnia zapłaty.

Zgodnie z treścią art. 444 § 1 kc w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Według zaś art. 445 § 1 k.c. odwołującego się do wypadków wskazanych w art. 444 kc, w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może także przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Pojęcie "sumy odpowiedniej" użyte w art. 445 § 1 k.c. w istocie ma charakter niedookreślony, niemniej jednak w judykaturze wskazane są kryteria, którymi należy się kierować przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie ma mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny, wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Jednocześnie wysokość ta nie może być nadmierną w stosunku do doznanej krzywdy, ale musi być "odpowiednia" w tym znaczeniu, że powinna być - przy uwzględnieniu krzywdy poszkodowanego - utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa.

Ustalenie rozmiaru skutków dla zdrowia powódki związanych z przedmiotowym wypadkiem oraz wysokości trwałego uszczerbku na zdrowiu wymagało, zdaniem Sądu, wiadomości specjalnych w rozumieniu art. 278§1 kpc i dlatego Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego specjalisty ortopedy i traumatologa S. G..

Biegły stwierdził, że występujący u powódki 25 % trwały uszczerbek zdrowia. Biegły podkreślił, że powódka wskutek doznanego urazu utraciła swój naturalny staw biodrowy, który zastąpiono endoprotezą. Taki zabieg jest bardzo poważny i wywołuje nieodwracalne zmiany w stanie zdrowia poszkodowanej. Biegły wskazał, że dzięki wykonanemu zabiegowi ortopedycznemu dolna lewa kończyna powódki odzyskała funkcje ruchowe oraz podporowe, lecz powódka nie odzyskała już takiej sprawności fizycznej, jaką miała przed wypadkiem. Operowana kończyna jest dłuższa, co przyczynia się do skłonności powódki do potykania się. Powódka nie może wykonywać czynności związanych z nadmiernym obciążaniem tej kończyny, doznaje więc szeregu ograniczeń w realizowaniu codziennych czynności oraz swoich dotychczasowych pasji. Obecnie powódka nie może tańczyć, biegać, nie może dźwigać i nadmiernie obciążać tej nogi, nie może też pracować w ogródku działkowym, co wcześniej bardzo lubiła. Powódka przed wypadkiem była w pełni sprawna, bardzo aktywna, uczęszczała na kurs tańca, pracowała w ogródku, jeździła na pielgrzymki, w tym zagraniczne. Ciągle była w ruchu. Sąd podzielił w całej rozciągłości opinię biegłego oraz wnioski w niej zawarte. Opinia ta sporządzona została przez specjalistę z zakresu ortopedii i traumatologii, wieloletniego doświadczonego biegłego sądowego, posiadającego niewątpliwie wymagane kwalifikacje i wiedzę specjalną w tym zakresie. Sąd nie znalazł żadnych racjonalnych powodów by zakwestionować przedmiotową opinię, która w ocenie sądu jest rzetelna, spójna a wyprowadzone z niej wnioski wypływają w sposób logiczny z analizy stanu faktycznego przedmiotowej sprawy, a w szczególności z dokumentacji medycznej powódki dotyczącej przebiegu jej leczenia. Biegły sporządził przedmiotową opinię w uprzednim bezpośrednim przebadaniu powódki. Strony nie zgłosiły też zastrzeżeń co do wniosku wynikających z tej opinii. Analiza materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie w sposób jednoznaczny pozwala stwierdzić, że wypadek jakiemu uległa powódka wywołał dla niej nieodwracalne i dotkliwe skutki. Powódka po wypadku przeszła długotrwałe i bolesne leczenie, po którym nie odzyskała już dawnej sprawności fizycznej sprzed wypadku.

Zdaniem Sądu kwota 30.000 zł z tytułu zadośćuczynienia za doznane przez powódkę cierpienia, ból i wszystkie niewątpliwe dolegliwości związane z procesem leczenia, przebiegiem operacji ortopedycznej, procesem rekonwalescencji po zabiegu, nie jest sumą wygórowaną, zwłaszcza że skutki przedmiotowego zdarzenia okazały się dla powódki nieodwracalne. Kwota ta jest niewystarczająca, ale stanowi górną granicę odpowiedzialności strony pozwanej zgodnie z umową ubezpieczenia.

Mając na uwadze powołane okoliczności Sąd, uwzględniając powództwo w całości, zasądził od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki H. B. kwotę 30.000,- zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 25.000 zł od dnia 14 lutego 2023 roku i od kwoty 5000 zł od dnia 30 stycznia 2024 r. (data rozszerzenia powództwa). O odsetkach ustawowych orzeczono zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 481 kc, według której jeżeli powód opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł szkody i chociażby opóźnienie było przez dłużnika niezawinione. Wymagalność świadczenia, którego termin spełnienia nie jest oznaczony wynika z art. 455 kc, zgodnie z którym świadczenie powinno być wówczas spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Jednocześnie Sąd miał na uwadze treść art. 817§1 k.c., w myśl którego ubezpieczyciel spełnia świadczenie w terminie 30 dni od dnia zawiadomienia o wypadku. Podkreślić należy, że powódka 7 czerwca 2022r. zawiadomiła stronę pozwana o szkodzie, a pozwana odmówiła wypłaty jakiegokolwiek świadczenia decyzją z 22 czerwca 2022r. Powódka w piśmie z 30 stycznia 2023r. sprecyzowała żądanie i wniosła o zapłatę przez pozwane (...) S.A. kwoty 25000 zł tytułem zadośćuczynią i 370 zł tytułem odszkodowania. W ocenie Sądu, pozwana pozostawała w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia już od 22 lipca 2022r., a zatem żądanie odsetek od kwoty 25000 zł od dnia 14 lutego 2023r. do dnia zapłaty było w pełni uzasadnione. Podobnie, żądnie odsetek od rozszerzonego powództwa tj. od kwoty 5000 zł od dnia następnego po doręczeniu stronie pozwanej pisma żądającego zapłaty tej kwoty jest również uzasadnione. Sąd zgodnie żądaniem powódki umorzył postępowanie ponad zasądzone od pozwanej należności, gdyż powódka cofnęła w tej części pozew i zrzekła się dalszych roszczeń wobec strony pozwanej (art. 203§ 1 k.p.c. w zw. z art. 355 k.c.).

O kosztach postępowania Sąd orzekł mając na uwadze dyspozycję art. 100 zd. 2 kpc i obciążył stronę pozwaną w całości poniesionymi przez powódkę kosztami postępowania od uwzględnionego powództwa tj. łącznie 5861,97 zł, w tym opłatą sądową od pozwu 1500 zł (od kwoty 30000 zł), wydatkami związanymi z wykonaniem opinii biegłego w kwocie 744,97 zł oraz wynagrodzeniem pełnomocnika 3617 zł. Sąd uznał, że nie należy stosować w tej sprawie zasady stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu z uwagi na dokonywane przez powódkę modyfikacje żądania. Wprawdzie powódka błędnie, nie znając treści umowy ubezpieczenia i wysokości sumy gwarancyjnej, rozszerzyła powództwo wobec (...) S.A. do kwoty 64 350 zł, lecz po dołączeniu przez stronę pozwaną do akt umowy ubezpieczenia – polisy – powódka cofnęła pozew ponad kwotę sumy gwarancyjnej i zrzekła się w tym zakresie roszczeń wobec pozwanego (...) S.A. W ocenie Sądu szczególne okoliczności tej sprawy, okoliczność, że strona pozwana dopiero po rozszerzeniu powództwa powołała się na ograniczenie swojej odpowiedzialności do kwoty 30000 zł, a także mając na uwadze, że powódka w istocie nie otrzymała pełnej rekompensaty doznanej krzywdy, gdyż przyznane jej zadośćuczynienie ograniczone zostało do sumy ubezpieczenia, należało zasądzić na rzecz powódki poniesione przez nią koszty związane z dochodzeniem należnego zadośćuczynienia w całości. Jednocześnie Sąd nie obciążył strony pozwanej opłatą sądową uiszczoną przez powódkę od rozszerzonego powództwa, które to rozszerzenie okazało się nieuzasadnione wobec treści umowy ubezpieczenia i zostało przez powódkę cofnięte. Cofniecie powództwa w tej części nastąpiło po rozprawie, a zatem w świetle art. 79 ust. 1 pkt 1b i pkt 3a ustawy z 28 lipca 2005r. o kosztach w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2023r. poz. 1144 ze zm. tj., dalej jako u.k.s.c) brak było podstaw do dokonaniu zwrotu na rzecz powódki całości lub połowy tej opłaty od cofniętego powództwa. Jednocześnie na podstawie 84 ust. 1 u.k.s.c zwrócono stronom nadpłacone zaliczki na wydatki.

Z/

1.  Odnotować;

2.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi strony pozwanej;

3.  (...) dni.