Portal Orzeczeń Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kłodzku

UZASADNIENIE

(...) Bank S.A. z/s w W. wniósł pozew przeciwko P. P. o zapłatę kwoty 97035,88 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym (tj. 23.05.2023r.) do dnia zapłaty, tytułem zobowiązania z umowy kredytu nr (...), na podstawie której powód udostępnił pozwanemu kwotę kredytu w wysokości 91359,20 zł, a pozwany pomimo zobowiązania nie dokonał terminowej spłaty.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa, zarzucając stosowanie przez pożyczkodawcę niedozwolonych klauzul umownych, dotyczących wysokości kosztów pożyczki i sposobu ich naliczenia. Jednocześnie, z ostrożności procesowej, wniósł o rozłożenie zasądzonej sumy na raty, z uwagi na trudną sytuację finansową. Zarazem w uzasadnieniu zaprzeczył twierdzeniom powoda, wskazując, że z przedłożonej dokumentacji nie wynika, aby pozwany był w jakikolwiek sposób zobowiązany względem powoda. Zarzucił dalej, że powód nie przedłożył dowodu doręczenia pozwanemu wypowiedzenia umowy oraz informacji o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację, ani nie wykazał umocowania dla osób, działających w jego imieniu.

W piśmie procesowym z dnia 10.04.2024r. powód podtrzymał dotychczasowe stanowisko.

W piśmie procesowym z dnia 20.06.2024r. pozwany wniósł o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty w kwocie po 700 zł miesięcznie.

W piśmie procesowym z dnia 23.07.2024r. (...) (...) K. poinformował o nabyciu wierzytelności od powoda oraz zgłosił przystąpienie do sprawy w miejsce dotychczasowego powoda, czemu pozwany nie sprzeciwił się w wyznaczonym terminie (k-189-190).

Stan faktyczny:

Na podstawie umowy nr (...) z dnia 27.06.2022r., zawartej drogą elektroniczną, powodowy (...) Bank S.A. z/s w W. udzielił pozwanemu pożyczki gotówkowej w wysokości 91359,20 zł, którą pozwany zobowiązał się spłacić wraz z odsetkami umownymi w 120 równych miesięcznych ratach kapitało – odsetkowych. Kwota udzielonej pożyczki była sumą całkowitej kwoty pożyczki 80000 zł, którą Bank udostępnił pozwanemu, oraz kredytowanych kosztów pożyczki, w tym prowizji za udzielenie pożyczki 3120 zł i jednorazowej składki ubezpieczeniowej do przekazania (...) SA w wys. 8239,20 zł, z tytułu zawarcia przez pozwanego umowy ubezpieczenia nr (...). (...) na dzień zawarcia umowy wynosiła 17,69%, przy założeniu m.in., że prowizja i składa ubezpieczeniowa były kredytowane. Całkowita kwota do zapłaty wynosiła 162353,39 zł, w tym całkowity koszt pożyczki 82353,39 zł ( w tym odsetki umowne 70994,19 zł). Potwierdzenie zawarcia umowy zostało przesłane na adres poczty elektronicznej, wskazany przez pozwanego. Pozwany dokonywał wpłat na poczet zobowiązania na rachunek bankowy, dedykowany do spłaty. Po dniu 23.12.2022r. pozwany nie dokonał żadnej wpłaty na poczet swojego świadczenia.

Dowód:

umowa o pożyczkę gotówkową nr (...) (k-26-31, 107-115);

dyspozycja uruchomienia pożyczki (k-88v.)

historia rachunku kredytowego (k-128, 145)

potwierdzenie przelewów (k-129-130)

pełnomocnictwo dla P. K. (k-134)

formularz informacyjny (k-117-120)

korespondencja mailowa (k-123-125)

wyciąg z Taryfy Opłat i Prowizji (k-87v.-88)

polisa ubezpieczeniowa (k-126-127)

Ogólne Warunki Ubezpieczenia dla Kredytobiorców kredytów gotówkowych, Regulamin świadczenia usług drogą elektroniczną (...) Bank S.A. dot. wykonywania czynności agencyjnych w imieniu lub na rzecz (...) SA; Informacja o produktach dodatkowych wpływających na koszt pożyczki – Załącznik do umowy o pożyczkę gotówkową nr (...) (k-90-106)

pełnomocnictwo (...) S.A. dla powoda do dokonywania czynności agencyjnych (k-89)

upoważnienie do działania w imieniu agenta ubezpieczeniowego (k-115v.-116)

harmonogram spłaty (k-121-122, 139-144)

zeznania pozwanego (k-150).

W piśmie z dnia 15.02.2023r. (doręczonym 21.02.2023r.) strona powodowa wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 5034,38 zł, tytułem zaległości z w.w. umowy, wyliczonej na dzień 15.02.2023r., w terminie 14 dni, pod rygorem wypowiedzenia umowy. Poinformowano zarazem pozwanego o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zaległości.

Dowód:

wezwanie do zapłaty z dowodem doręczenia (k-32-34)

pełnomocnictwo dla M. G. (k-138).

Pismem z dnia 20.03.2023r. strona powodowa wypowiedziała pozwanemu w.w. umowę. Okres wypowiedzenia wynosił 30 dni od doręczenia pisma, co miało miejsce w dniu 3.04.2023r. W dniu 5.05.2023r. zobowiązanie pozwanego zostało postawione w stan wymagalności. Wypowiedzenie umowy oraz wszelka korespondencja do pozwanego były kierowane na adres wskazany przez pozwanego przy zawieraniu umowy – ul. (...) w P..

Dowód:

wypowiedzenie umowy z dowodem doręczenia (k-37-39);

umocowanie dla D. L. do złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu w imieniu powoda (k-135).

W piśmie z dnia 8.05.2023r. strona powodowa wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 96136,48 zł, w terminie 7 dni, od doręczenia, co miało miejsce w dniu 12.05.2023r., pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego.

Dowód:

przedsądowe wezwanie do zapłaty z dowodem doręczenia (k-35-36);

pełnomocnictwo dla M. C. (k-137).

W 2022r. pozwany zawarł kilka umów kredytowych z różnymi podmiotami, w tym powodowym Bankiem, Bankiem (...), bankiem (...) S.A. Środki z kredytów przeznaczał na remont domu, zakup samochodu, spłatę „chwilówek”. Cierpi na zaburzenia z grupy (...) (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi). Prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z partnerką, ich wspólnym dzieckiem oraz niepełnosprawnymi rodzicami. Łącznie jego długi wobec wszystkich wierzycieli opiewają na kwotę ok. 250.000 zł. Pracuje dorywczo, jako kelner.

Dowód:

wypis z orzeczenia nr (...) dot. L. P. (k-153)

orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, dot. G. P. (k-154)

zeznania pozwanego (k-150, 195).

W toku procesu (...) Bank S.A. zbył wierzytelność, dochodzoną w niniejszej sprawie, na rzecz (...) 1 Niestandaryzowany Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Wierzytelności z/s w K..

Dowód:

wyciąg z umowy sprzedaży i przelewu wierzytelności z dn. 6.06.2024r. (k-168 i nast.).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Nabywca wierzytelności może wejść w miejsce zbywcy do procesu za zezwoleniem strony przeciwnej i staje się wtedy stroną procesową (art. 83 kpc). Do wstąpienia do procesu nabywcy rzeczy lub prawa w miejsce ich zbywcy konieczna jest zgoda obu stron procesowych. Przyjmuje się, że zgoda stron nie musi być wyrażona wyraźnie, może być wyrażona również sposobem dorozumianym przez takie zachowanie się w procesie, które wskazuje z dostateczną pewnością na to, że strona nie sprzeciwia się wstąpieniu innej osoby do sporu. Takie dorozumiane oświadczenie zezwolenia, o którym mowa w art. 192 pkt 3 kpc, może nastąpić przez wdanie się w spór bez kwestionowania wstąpienia innej osoby, jeżeli tylko z okoliczności wynika, że strona, która ma prawo sprzeciwiać się, nie znajduje się w tej mierze w błędzie faktycznym lub prawnym. W rozpoznawanej sprawie opis pisma nabywcy wierzytelności (...) 1 (...) z/s w K. z dnia 23.07.24r. z zał. doręczono pozwanemu, zobowiązując go do złożenia w terminie 14 dni pisma procesowego, w którym oświadczy, czy wyraża zgodę na wejście nabywcy do procesu w miejsce dotychczasowego powoda, pod rygorem uznania, że ewentualny brak sprzeciwu w powyższym terminie zostanie potraktowany, jako dorozumiane wyrażenie zgody. Wyznaczony termin minął bezskutecznie. Pozwany nie zgłosił sprzeciwu również na rozprawie.

Wobec zbycia wierzytelności w toku procesu, nabywca (...) (...) K. uzyskał legitymację procesową i wstąpił, za zezwoleniem pozwanego, do procesu w miejsce zbywcy (...) Banku S.A., jako następca procesowy tego ostatniego.

Zgodnie z przepisem art. 353§1 kc, zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno – gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego (art. 354§1 kc). Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), a wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (art. 509§1 i 2 kc). Wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużni odpowiedzialności nie ponosi (art. 481§1 kc).

Odpowiedzialność kontraktowa znajduje zastosowanie w stosunkach między wierzycielem i dłużnikiem, którzy są stronami określonego stosunku zobowiązaniowego (art. 471 kc). Dłużnik nie wykonuje zobowiązania, jeżeli przez swoje zachowanie nie doprowadzi do osiągnięcia przez wierzyciela określonej kontraktem korzyści. Ciężar dowodu istnienia przesłanek odpowiedzialności kontraktowej, w świetle art. 6 kc, spoczywał na stronie powodowej, która swoje żądanie zapłaty oparła na umowie pożyczki z dnia 27.06.2022r., stawiając pozwanemu zarzut nienależytego wykonania zobowiązania, poprzez brak terminowej spłaty ustalonej w umowie kwoty. Powód przedłożył wyciąg z umowy przelewu wierzytelności, potwierdzający przelew wierzytelności, przysługującej względem pozwanego, z tytułu przedmiotowej umowy pożyczki (art. 509 kc w zw. z art. 6 kc).

W sytuacji, gdy zachowanie się dłużnika w wykonaniu zobowiązania ma polegać na daniu lub czynieniu, przeprowadzenie przez wierzyciela dowodu na fakt niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, o ile nie jest niemożliwe, to na pewno jest bardzo utrudnione. Dlatego w takich sytuacjach przyjmuje się, że to dłużnik, broniąc się przed zarzutem niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, powinien przedstawić dowód spełnienia świadczenia (art. 462 – 463 kc). W rozpoznawanej sprawie pozwany nie wykazał, że spełnił świadczenie zgodnie z w.w. umową, jak również nie wykazał, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności (art. 471 kc w zw. z art. 6 kc). Podniesione przez niego zarzuty nie zasługiwały na uwzględnienie.

Na podstawie dowodów, zaoferowanych przez powoda, ustalono, że między stronami (poprzednikiem prawnym powoda i pozwanym) nastąpiło skuteczne zawarcie umowy pożyczki przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość (art. 5 pkt 13 w zw. z art. 13 i art. 15 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim). Unormowania ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. z 2019 r. poz. 1083 t.j.) dopuszczają zawarcie umowy o kredyt konsumencki na odległość, bez jednoczesnej obecności obu stron. Umowę o kredyt konsumencki można zawrzeć zarówno w formie pisemnej (tj. z własnoręcznymi podpisami), jak i na innym trwałym nośniku, np. poprzez złożenie oświadczeń woli przez strony za pomocą środków porozumiewania się na odległość (telefonu, poczty elektronicznej), a następnie spisanie postanowień umowy na papierowym dokumencie (np. w postaci wydruku komputerowego), bez własnoręcznych podpisów. Przedstawione przez powoda dowody pozwoliły na ustalenie stanu faktycznego zgodnie z jego twierdzeniami, tj. że w ramach kontaktów niebezpośrednich strony (poprzednik prawny powoda i pozwany) uzgodniły zawarcie i warunki umowy pożyczki o treści jak na k. 26-31 akt. W świetle zeznań pozwanego powyższe nie budzi wątpliwości.

Przedstawione przez powoda w.w. dokumenty, w tym potwierdzenia przelewów środków z tytułu pożyczki, potwierdzenia częściowych wpłat z tytułu spłaty zobowiązania pozwanego, wskazują na fakt zawarcia przez pozwanego z poprzednikiem prawnym powoda przedmiotowej umowy pożyczki. Wbrew ponadto zarzutom pozwanego, sformułowanym pierwotnie w odpowiedzi na pozew, powód wykazała fakt skutecznego wypowiedzenia umowy, zgodnie z postanowieniami zawartymi w § 8 umowy, doręczając pozwanemu oświadczenie o wypowiedzeniu, złożone przez umocowanego pełnomocnika Banku (k-37-39, 135), poprzedzone doręczonym prawidłowo wezwaniem do zapłaty wraz z informacją o możliwości restrukturyzacji (k-32-34, 138). Pozwany nie przedstawił żadnych wniosków dowodowych, zmierzających do wykazania zasadności przedstawionych zarzutów.

Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości (art. 720 § 1 kc). Przepis ten nie wyłącza prawa dającego pożyczkę pieniężną do żądania od biorącego pożyczkę odsetek oraz pozaodsetkowych kosztów. Przez pozaodsetkowe koszty, związane z zawarciem umowy pożyczki pieniężnej, należy rozumieć wynikające z tej lub innej umowy lub z innej czynności prawnej: 1) marże, prowizje lub opłaty związane z przygotowaniem umowy pożyczki, udzieleniem pożyczki lub jej obsługą, albo koszty o podobnym charakterze, 2) opłaty związane z odroczeniem terminu spłaty pożyczki, jej nieterminową spłatą albo koszty o podobnym charakterze, 3) koszty usług dodatkowych, w szczególności koszty ubezpieczeń, koszty związane z ustanowieniem zabezpieczenia pożyczki, koszty pozyskiwania informacji dotyczących biorącego pożyczkę, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do zawarcia umowy. Jeżeli dającego pożyczkę reprezentuje przy zawarciu umowy agent lub inna osoba, za której pośrednictwem dający pożyczkę zawiera umowę lub przy której pomocy wykonuje swoje zobowiązanie, do pozaodsetkowych kosztów związanych z zawarciem umowy pożyczki wlicza się również wynagrodzenie agenta lub tej osoby, o ile ponosi je biorący pożyczkę (art. 720 ¹ kc).

Skoro pozwany zawarł przedmiotową umowę pożyczki, to na nim spoczywał ciężar wykazania, że właściwie wywiązał się ze swego zobowiązania. Tymczasem w niniejszej sprawie pozwany nawet nie podniósł zarzutu zapłaty, mimo że termin wymagalności jego zobowiązania wynikał z umowy, a następnie wypowiedzenia umowy ze skutkiem na dzień 5.05.2023r. Kwota udzielonej pożyczki, prowizji, koszty ubezpieczenia oraz odsetek, wynikają wprost z umowy, podobnie, jak fakt, że poza kwotą udostępnioną pozwanemu z tytułu pożyczki, kredytowane były prowizja i składka ubezpieczeniowa. Powód wyjaśnił, jakie kwoty i z jakiego tytułu składają się na wartość przedmiotu sporu: kwota 89334,34 zł, tytułem niespłaconego kapitału pożyczki; kwota 6444,34 zł, tytułem odsetek umownych i kwota 1257,20 zł, tytułem odsetek umownych za opóźnienie, wyjaśniając zarazem sposób naliczenia odsetek. Pozwany nie przedstawił zarzutów w zakresie wysokości dochodzonego roszczenia.

Odnośnie zarzutu pozwanego stosowania w treści umowy klauzul niedozwolonych, stwierdzić należy, że został on uzasadniony w sposób ogólnikowy, bez konkretnego przełożenia na treść przedmiotowej umowy. Co do zasady, postanowienia umowne, określające inne, niż odsetki, koszty kredytu konsumenckiego, np. prowizja kredytodawcy, mogą zostać uznane za klauzule abuzywne, nawet, jeśli ich wysokość nie przekracza maksymalnych kwot takich kosztów, określonych w art. 36a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 15.05.2011r. o kredycie konsumenckim . W myśl art. 385 ¹§ 1 kc postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Prowizja, stanowiąca wynagrodzenie z tytułu udzielenia pożyczki, przewidziane w umowie pożyczki, do której mają zastosowanie przepisy ustawy z 12.05.2011r. o kredycie konsumenckim, nie jest świadczeniem głównym w rozumieniu art. 385 ¹§ 1 kc (tak: uchwała SN z 27.10.2021r., III CZP 43/20). Nawet przyjmując, że postanowienia umowy, nakładające na pozwanego obowiązek zapłaty prowizji w wysokości 3120 zł, czy składki ubezpieczeniowej (w związku z zawarciem przez pozwanego umowy ubezpieczenia na życie) w kwocie 8239,20 zł, nie zostały z nim uzgodnione indywidualnie, a wynikają z wzorca umowy, na co wskazuje specyfika zawierania umów tego rodzaju, to, do ustalenia, że postanowienia te nie wiąże pozwanego (jako konsumenta), wymagane jest spełnienie jeszcze dodatkowych przesłanek z art. 385 ¹§1 kc, a więc, ze określone postanowienia umowy kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jej interesy. Pozwany dokonał wyboru kredytu z ubezpieczeniem, co, zgodnie z § 2 umowy, wiązało się z obniżeniem prowizji o 6400 zł, a także niższym oprocentowaniem kredytu, a jednocześnie pozwany został objęty ochrona ubezpieczeniową. Ani prowizja, ani odsetki nie zostały zastrzeżone w wysokości nadmiernej i nieuzasadnionej, trudno więc mówić, aby postanowienia umowy były sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Zgodnie z art. 505(37)§ 2 kpc, jeżeli w terminie trzech miesięcy od dnia wydania postanowienia o umorzeniu elektronicznego postępowania upominawczego powód wniesie pozew przeciwko pozwanemu o to samo roszczenie w postępowaniu innym niż elektroniczne postępowanie upominawcze, skutki prawne, które ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa, następują z dniem wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Na żądanie stron sąd, rozpoznając sprawę, uwzględni koszty poniesione przez strony w elektronicznym postępowaniu upominawczym. W rozpoznawanej sprawie powód uprzednio, tj. w dniu 23.05.2023r., złożył pozew o to samo roszczenie w elektronicznym postępowaniu upominawczym, które zostało umorzone na mocy postanowienia Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie z dnia 18.09.2023r. (sygn. akt Nc-e 790345/23). Pozew w niniejszej sprawie złożony został (17.10.2023r.) z zachowaniem terminu przewidzianego w powołanym przepisie.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów, zasądzono na rzecz powoda kwotę dochodzoną pozwem z dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23.05.2023r. - zgodnie z żądaniem pozwu (art. 481 § 1, 2 i 2 ¹ kpc i art. 482 § 1 kc).

Sąd nie uwzględnił wniosku pozwanego o rozłożenie na raty zasądzonej kwoty, na podstawie przepisu art. 320 kpc. Rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty ma ten skutek, że powodowi nie przysługują odsetki od ratalnych świadczeń za okres od daty wyroku do daty płatności poszczególnych rat (por.: uchwała składu siedmiu sędziów SN – zasada prawna z dnia 22 września 1970 r., III PZP 11/70, OSNC 1971, nr 4, poz. 61). Zaległość pozwanego z tytułu przedmiotowej umowy pożyczki, na dzień ogłoszenia wyroku, wraz z odsetkami, wynosiła 113.935,40 zł. Rozłożenie takiej sumy na miesięczne raty po 700 zł, zgodnie z wnioskiem pozwanego, rozciągałoby spłatę na prawie 14 lat (163 miesiące). Uwzględniając sytuację rodzinną, osobistą i majątkową pozwanego, jego dotychczasową postawę w zakresie zaciągania licznych zobowiązań kredytowych, deklarowaną łączną wysokość długów, niestabilną sytuację zawodową, w ocenie Sądu rozłożenie spłaty na raty może spowodować zagrożenia spłaty całej należności i nadmiernie utrudniać sytuację powoda. Trudna sytuacja pozwanego (osobista, majątkowa) nie jest wystarczająca do rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty, uwzględnić tu należy także usprawiedliwiony interes powoda, jako wierzyciela. Rozłożenie świadczenia na raty możnaby uznać za celowe jedynie wtedy, gdyby istniała realna szansa, że pozwany, jako dłużnik, będzie w stanie wywiązać się z płatności ratalnej, a jednocześnie zapewni to zaspokojenie powoda w rozsądnym, tj. niezbyt odległym czasie. W niniejszej sprawie pozwany, swoim dotychczasowym postępowaniem, nie daje rękojmi właściwego wywiązania się z zobowiązania ratalnego, a ponadto, mając na uwadze wysokość zobowiązania oraz deklarowanej raty, nie zapewniłoby to zaspokojenia wierzyciela w rozsądnym terminie.

Orzeczenie o kosztach oparto na przepisach art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 kpc. W skład kosztów procesu, które pozwany, jako przegrywający sprawę, ma obowiązek zwrócić powodowi, wchodzi: opłata sądowa od pozwu, wynagrodzenie pełnomocnika, będącego radcą prawnym, opłata skarbowa od pełnomocnictwa (4852 zł + 5400 zł + 17 zł).